Acht Utrechtse wetenschappers gekozen tot KNAW-lid
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft acht Utrechtse wetenschappers benoemd tot KNAW-lid. Lidmaatschap van de KNAW is in Nederland een groot eerbetoon voor een wetenschappelijke carrière. In totaal zijn er 21 nieuwe leden benoemd.
Leden van de KNAW, vooraanstaande wetenschappers uit alle disciplines, worden gekozen op grond van hun wetenschappelijke prestaties. De KNAW telt ruim vijfhonderd leden. Een lidmaatschap is voor het leven. Op maandag 17 september worden de nieuwe Akademieleden geïnstalleerd.
De nieuwe leden
Arwen Deuss
Prof. dr. Arwen Deuss is hoogleraar structuur en samenstelling van het binnenste van de aarde, en gebruikt seismologie om de aarde, van de bovenmantel tot de binnenkern, in kaart te brengen. Ze verbindt seismologie met de natuurkunde van mineralen, met de dynamica van de aarde en met geochemie. Zo wil ze ontrafelen hoe het binnenste van de aarde zich ontwikkelt. Deuss bepaalde onder andere de rol van de temperatuur en de chemische samenstelling voor het gedrag van aardlagen op 520 en 660 kilometer diep in de mantel. Ook gebruikte ze trillingen van de hele aarde om de binnenkern te bestuderen. Deuss is nieuwsgierig en enthousiast en brengt dit over op haar studenten en op het brede publiek. Ze geeft regelmatig lezingen en verschijnt op bijvoorbeeld festivals en de radio om over haar onderzoek te vertellen.
Jeannot Trampert
Prof. dr. Jeannot Trampert, hoogleraar geofysica, in het bijzonder seismologie, staat bekend om zijn onderzoek naar de aardmantel en de processen die daarin plaatsvinden. Trampert ontdekte onder andere stromingspatronen in de aardmantel diep onder de Atlantische oceaan die tot nu toe onbekend waren. In de afgelopen twintig jaar verfijnde hij de ideeën over de structuur van de aardmantel en verenigde hij de tot dan toe vaak los opererende vakgebieden geologie, geochemie en geofysica. De laatste jaren richt Trampert zich met zijn groep onder andere op het voorspellen van aardbevingen. Hij doet dat met behulp van neurale netwerken die automatisch vroegtijdig patronen kunnen herkennen.
Petra de Jongh
Prof. dr. Petra de Jongh, hoogleraar anorganische nanomaterialen, doet fundamenteel onderzoek naar nanomaterialen die gebruikt kunnen worden als katalysator of voor het opslaan en omzetten van duurzame energie. Internationaal bekend werd zij voor het eerst door haar onderzoek naar de nanostructuur van materialen voor de opslag van waterstof. Ook ontdekte ze onder meer een manier om lithium-batterijen veiliger en compacter te maken. De kern van haar onderzoek is echter het begrijpen van katalysatoren en het ontwerpen van nog betere en nieuwe katalysatoren, bijvoorbeeld met een langere levensduur, hogere efficiëntie of voor nieuwe duurzame processen, zoals het maken van solar fuels. De Jongh heeft vijftien octrooien op haar naam staan en werkt regelmatig samen met bedrijven. Studenten noemen haar een zeer bevlogen docent die goed inspeelt op hun interesses.
Judith van Erp
Prof. dr. Judith van Erp, hoogleraar publieke instituties, richt zich op witteboordencriminaliteit en het toezicht op ondernemingen. Ze is een van de Europese pioniers in dit van oorsprong Amerikaanse onderzoeksveld. Van Erp onderzoekt onder andere het effect van naming en shaming en van negatieve publiciteit op de reputatie en het gedrag van ondernemingen. Ook bestudeerde ze de effectiviteit van het tv-programma Opsporing Verzocht, lichtte ze de Kansspelautoriteit door en analyseerde ze de meldingsbereidheid van ondernemers over fraude van concurrenten. Dankzij het onderzoek van Van Erp kreeg het beleid van de Autoriteit Financiële Markten, de Mededingingsautoriteit en de Nederlandse Zorgautoriteit een wetenschappelijker basis.
Detlef van Vuuren
Prof. dr. Detlef van Vuuren is klimaatonderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving en bijzonder hoogleraar mondiale milieuproblematiek. Van Vuuren is internationaal een vooraanstaande wetenschapper op het gebied van mondiale duurzaamheidsvraagstukken. Hij ontwikkelt modellen waarmee toekomstige klimaat- en milieuveranderingen kunnen worden verkend door middel van scenario’s. Hij houdt daarbij rekening met de wisselwerking tussen klimaat, milieu, leefomgeving en economie. Van Vuuren werkte onder ander mee aan de klimaatscenario's van de IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties.
Ingrid Robeyns
Prof. dr. Ingrid Robeyns, hoogleraar ethiek van instituties aan de Universiteit Utrecht, doet onderzoek op het raakvlak van de analytische politieke filosofie, ethiek, economie en genderstudies. Ze schreef een standaardwerk over rechtvaardigheid en is bij een breed publiek bekend vanwege haar onderzoek naar politieke en ethische vraagstukken rond bijvoorbeeld ouderschapsverlof, ouderenzorg, werkdruk en diversiteit aan de universiteit en de oneerlijkheid van topinkomens. Robeyns was eerder lid van De Jonge Akademie en publiceert geregeld in het dagblad Trouw.
Pedro Crous
Prof. dr. Pedro Crous is hoogleraar schimmeldiversiteit aan de Universiteit Utrecht en directeur van het Westerdijk Fungal Biodiversity Institute. De lijfspreuk van Crous luidt "Schimmels zijn de toekomst". Crous is een van de pioniers in het in kaart brengen en catalogiseren van schimmels. Hij zette onder andere de MycoBank op voor het eenduidig registreren van schimmelnamen. En hij stond aan de wieg van een wereldwijde database met 'barcodes' van het DNA van schimmels. De database wordt gebruikt in de landbouw, in ziekenhuizen en in de industrie. In 2017 lanceerde Crous een project voor schoolkinderen getiteld: Wereldfaam, een schimmel met je naam. Nadat de kinderen een schimmeltentoonstelling hadden bezocht, mochten ze grondmonsters uit hun eigen tuin opsturen naar het Westerdijk Instituut. Als er een nieuwe schimmel werd ontdekt, kon die hun naam krijgen. Het project krijgt landelijk vervolg.
Christian Lange
Prof. dr. Christian Lange, hoogleraar Arabische en islamitische studies, is een van de meest prominente Arabisten en Islamologen van zijn generatie. Lange combineert de klassieke tekstuele aanpak van de islam met inzichten uit de sociologie, de religiewetenschap, de filosofie en de antropologie. Hij schreef onder andere een cultuurgeschiedenis van het paradijs en de hel in de islam. Lange organiseert op de universiteit een wekelijkse leesclub waarin Arabische teksten worden gelezen en probeert jonge onderzoekers uit het Midden- en Nabije Oosten in Utrecht een plek te geven waar ze hun onderzoek kunnen verrichten. Lange is lid van De Jonge Akademie van de KNAW en schreef in 2017 het populairwetenschappelijke boek Mohammed - Perspectieven op de Profeet.