Mr. dr. Lukas van den Berge

Universitair docent
Staatsrecht, Bestuursrecht en Rechtstheorie
l.vandenberge@uu.nl

Lukas van den Berge is universitair docent rechtstheorie aan de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde in november 2016 op een dissertatie over de theorie en de praktijk van het Nederlandse bestuursrecht en publiceerde veelvuldig over dat onderwerp in verschillende nationale en internationale tijdschriften. Recent verscheen 'Responsief bestuursrecht', een preadvies voor de Nederlandse Vereniging voor Bestuursrecht (VAR) waarin hij onder meer pleit voor fundamentele herdenking en vernieuwing van het Nederlandse stelsel van bestuursrechtspraak.

Een artikel waarin Van den Berge het concept van gouvernementaliteit betrekt bij enkele discussies over het Nederlandse bestuursrecht werd door de NJV aangewezen als een van de drie beste artikelen over het Nederlands recht uit 2017 en 2018. Voor zijn VAR-preadvies uit 2020 en een serie artikelen over de toeslagenaffaire (zie onder meer hier, hier en hier) ontving hij in 2023 een eervolle vermelding (tweede plaats) voor de VAR-Michiel Scheltemaprijs, elke vier jaar toegekend ten teken van waardering voor een of meerdere bestuursrechtelijke publicaties.

Daarnaast concentreert Van den Berge zich in zijn onderzoek op de analyse van verschillende juridische kernbegrippen vanuit rechtsfilosofisch en ideeënhistorisch perspectief. Actuele discussies en maatschappelijke problemen zijn daarbij meestal het vertrekpunt. Recente publicaties gaan onder meer over mogelijke 'rechten voor de natuur' (2023) en de oorsprong en de toekomst van het juridische persoonsbegrip (2023) in het licht van de huidige klimaatcrisis en andere uitdagingen op het gebied van duurzaamheid. 

Ander werk betreft onder meer het recht en de democratie in tijden van crisis (2023), de rechtsstaat en de opkomst van het populisme (2022), de receptie van antieke concepten als nomos en phusis in de moderne rechtstheorie (2022), recht en outbreak management in tijden van Covid-19 (2020), de 'verwantschap in extremen' tussen Carl Schmitt en Giorgio Agamben (2019), de intellectuele geschiedenis en de toekomst van het concept van machtenscheiding in het bestuursrecht (2018), de geschiedenis en toekomst van het onderscheid tussen publiek- en privaatrecht (2018) en het rechtsfilosofische belang van de klassieke tragedie (2017).

Sinds september 2023 is Lukas van den Berge bestuurslid van Utrecht Law College. Daarnaast is hij voorzitter van het Centraal Stembureau van de Universiteit Utrecht en redacteur van het Netherlands Journal of Legal Philosophy.

Als docent is Lukas betrokken bij verschillende grotere en kleinere vakken in de juridische bachelor- en masteropleiding. In 2022 werd hij door de Utrechtse rechtenstudenten verkozen tot docent van het jaar. In 2024 werd hij uitgeroepen tot Honours Teacher of the Year van de Universiteit Utrecht. 

Recente publicaties (vanaf 2017 - klik hier voor eerder werk)

(2024) ‘Passend onderwijs: van leerplicht naar leerrecht’, Ars Aequi, afl. 10, pp. 814-816

(2024) 'Responsief bestuursrecht. Het evenredigheidsbeginsel vanuit het burgerperspectief’, in: B.J. van Ettekoven e.a. (red.), Evenwichtig bestuursrecht, Den Haag: Boom juridisch, pp. 13-30

(2024) 'De toets der kritiek: over het belang van algemene rechtmatigheidscontrole door de bestuursrechter', Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht, afl. 2, pp. 61-66

(2024) 'Aims and Methods of Legal History: The Case of the Roman Dictatorship', Law and Method

(2024) 'De trias als totaalvoetbal: Montesquieu en de spreiding der machten', Ars Aequi, afl. 2, pp. 175-181

(2023) ‘Phersu, Prosopon, Persona: Legal Personhood, Roman Sculpture and the Art of Law’, prepublished on SSRN

(2023) Brief aan de Staatscommissie rechtsstaat 2022-2024, beschikbaar via https://www.staatscommissierechtsstaat.nl/onderwerpen/brieven/brieven

(2023) ‘Rights of Nature: Just Another Chocolate Laxative?’, Montaigneblog, juni 2023

(2023) ‘The Fragility of Liberal Democratic Law: Reflections on the Work of Johan van der Walt’, Netherlands Journal of Legal Philosophy 52(1), pp. 3-15 

(2023) The Fragility of Liberal Democratic Law: Special Issue on the Work of Johan van der Walt (Netherlands Journal of Legal Philosophy 52(1)), met Amalia Amaya Navarro, Niels Graaf, Laura Henderson en Bastiaan Rijpkema   

(2022) ‘Ancient Greek Nomos and Modern Legal Theory: A Reappraisal’, Netherlands Journal of Legal Philosophy 51(2), pp. 464-476 (zie ook www.njlp.nl)

(2022) 'Recht, wat is dat eigenlijk? Over de toeslagenaffaire en andere buikpijndossiers', Recht der Werkelijkheid 43(3), pp. 80-87

(2022)'Recht en bureaucratie: Kafka en de toeslagenaffaireArs Aequi 70 (9), pp. 658-665 (of klik hier)

(2021) Solidarity and COVID-19 (Netherlands Journal of Legal Philosophy 50(2)), met Antony Duff en Wouter Veraart), also available at https://www.elevenjournals.com/tijdschrift/rechtsfilosofieentheorie/2021/2

(2021) ‘Solidarity and COVID-19: An Introduction’, Netherlands Journal of Legal Philosophy 50(2), pp. 109-119 (met Antony Duff en Wouter Veraart)

(2021) ‘Bestuursrecht na de toeslagenaffaire: hoe nu verder? Over het rechtskarakter van het bestuursrecht’, Ars Aequi 70 (11), pp. 987-995

(2021) ‘Geschil- en conflictbeslechting in het bestuursrecht’, in: A. Terlouw e.a. (red.), Conflictoplossing: het domein van rechters? Een vergelijkende studie naar rechterlijke en alternatieve conflictoplossing in verschillende rechtsgebieden, Deventer: Kluwer 2021 (met Paulien Willemsen)

(2021) ‘Solidariteit en corona: lessen uit het verleden’, Ars Aequi 70 (2), pp. 108-109 

(2021) 'Bestuursrechtspraak na de toeslagenaffaire: hoe nu verder?’, Montaigneblog

(2020) ‘Recht en Outbreak Management - Lorenzetti, Bentham en de T-shaped lawyer’, in: Rechtstheorie en praktijk, Den Haag: Boom juridisch 2020, p. 171-184

(2020) ‘Recht en Bildung: Andreas Kinneging en Johan van der Walt' , Ars Aequi 69 (5), pp. 888-894 

(2020) ‘''Niets is zo praktisch als een goede theorie.' Pleidooi voor een multidimensionale bestuursrechtswetenschap’, Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht 33(6), pp. 300-305

(2020) ‘Pleidooi voor een multidimensionale bestuursrechtswetenschap’, Montaigneblog, juni 2020

(2020) ‘Responsief bestuursrecht’, in: Maatwerk in het bestuursrecht (preadviezen VAR), Den Haag: Boom juridisch, pp. 7-61

(2020) ‘Biopolitics and the Coronavirus: Foucault, Agamben, Žižek’, Netherlands Journal of Legal Philosophy 49 (1), pp. 3-6

(2020) ‘Voorbij het besluitbegrip: bestuursrecht ontketend?’, Montaigneblog, april 2020

(2020) ‘Biopolitics and the Coronavirus: in Defence of Giorgio Agamben’, Montaigneblog, maart 2020

(2019) ‘Law, King of All: Schmitt, Agamben, Pindar’, Law and Humanities 13 (2), pp. 198-222 

(2019) ‘Recht en retorica in Plato's Gorgias’, in: B. van Klink e.a., De verbeelding aan de macht, Den Haag: Boom juridisch, pp. 239-249

(2019) ‘Macht en tegenmacht in de netwerksamenleving: drie uitdagingen voor het bestuursrecht van de toekomst’, T. Barkhuysen e.a. (red.), 25 jaar Awb: in eenheid en verscheidenheid, Den Haag: Boom juridisch, pp. 3-12 

(2019) ‘Gouvernementaliteit en rechtsbescherming: weg met het bestuursrechtelijk besluitcentrisme’, Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht 32(3), pp. 99-101

(2018) ‘Rethinking the Public-Private Law Divide in the Age of Governmentality and Network Governance: A Comparative Analysis of French, English and Dutch Law’, European Journal of Comparative Law and Governance, 5(2), pp. 119-143 

(2018) ‘Bestuursrecht in de netwerksamenleving. Waarom de rechtsmacht van de bestuursrechter een materiële grondslag behoeft’, RM Themis, 179(4), pp. 124-136 

(2018) ‘Gouvernementaliteit en rechtsbescherming: Groninger gas, sociaal domein en de ongrijpbare overheid’, Nederlands Juristenblad, 93(17), pp. 1186-1190

(2018) ‘Van government naar governance: besturen onder de radar van het bestuursrecht’, Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht, 31(5), pp. 220-222

(2018) ‘Responsief bestuursrecht in de veranderende publieke ruimte’, Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht, 31(5), pp. 179-184 (met Jurgen Goossens)

(2018) ‘Recht en onverantwoordelijkheid: Groninger gas en het panopticon van de moderne netwerksamenleving’, Ars Aequi, 67(5), pp. 358-360

(2018) ‘Dealing with Ambiguity: Johan Maurits, Black Pete and the Crisis of Dutch Identity’, Netherlands Journal of Legal Philosophy, 47(1), pp. 3-12 

(2018) ‘Recht, tragedie en het tekort van de zuivere rede’, Ars Aequi, 67(1), pp. 4-5

(2018) ‘Wat van die twee is zonder kwaad? De tragiek van het recht in Aischylos’ Oresteia’, in: C. Bouteligier en Timo Slootweg (red.), Het empathisch supplement in recht en literatuur, Oud-Turnhout: Gompel & Savcina, pp. 153-174 

(2017) ‘Sophocles’ Antigone and the Promise of Ethical Life: Tragic Ambiguity and the Pathologies of Reason', Law and Humanities, 11(2), pp. 205-227 

(2017) ‘Montesquieu and Judicial Review of Proportionality in Administrative Law: Rethinking the Separation of Powers in the Neoliberal Era’, European Journal of Legal Studies, 10(1), pp. 203-233 

(2017) ‘The relational turn in Dutch administrative law’, Utrecht Law Review, 13(1), pp. 99-111

(2017) ‘‘Rechtmatig tegenover den een, onrechtmatig tegenover den ander’. Relativiteit in privaat- en bestuursrecht’, RM Themis, 178(2), pp. 43-55 

(2017) ‘De gespleten opdracht van het recht. Autonomie en verbondenheid in het privaat-, straf- en staats- en bestuursrecht’Ars Aequi, 66(7/8), pp. 654-663 

(2017) ‘Sterft, gij oude vormen en gedachten! Grondslagen van een responsief bestuursrecht’, Ars Aequi, 66(6), pp. 563-569