Cultuurpedagogiek

Waar de hedendaagse onderwijskunde zich steeds meer ontwikkelt tot toegepaste leerpsychologie en de pedagogiek tot ontwikkelingspsychologie, stelt de cultuurpedagogiek de vraag naar inhoud en bedoeling van onderwijs en opvoeding.

Het begrip 'cultuur' speelt daarbij een dubbele rol. In de eerste plaats gaat het om de 'cultuur' waarin kinderen middels onderwijs en opvoeding in worden ingeleid. Het gaat dan vooral om de vraag naar inhoud van onderwijs en opvoeding, in het bijzonder om de vraag van de Algemene Vorming: "Wat moeten alle kinderen leren?" en "Wat is in onze cultuur de moeite waard om aan de volgende generatie te worden overgedragen?"

In de tweede plaats gaat het om de 'cultuur' zoals die ons denken over opvoeding, onderwijs en ontwikkeling kleurt en beïnvloedt. Het gaat dan om vragen naar opvattingen, denkbeelden en vooronderstellingen over opvoeding, onderwijs en ontwikkeling zoals die in onderwijskundige en pedagogische theorie én praktijk herkenbaar zijn.

Cultuurpedagogiek als onderzoeksprogramma richt zich op drie aandachtsgebieden:
- Vragen rond leerplan en curriculum
- Geschiedenis van onderwijs en opvoeding
- Hedendaagse praktijken van onderwijs en opvoeding

In het cultuurpedagogisch onderzoek wordt aansluiting gezocht bij de zaakpedagogische traditie in het Nederlandse onderwijs (Jan Ligthart, Eli Heimans), bij de continentale traditie van geesteswetenschappelijke pedagogiek en bij de Angelsaksische traditie van "liberal education" in de wijsgerige pedagogiek.

De term "cultuurpedagogiek" werd in Nederland geïntroducteerd door Jan Dirk Imelman en uitgewerkt door o.a. Wilna Meijer, Piet van der Ploeg en Jan Marten Praamsma.

Literatuur: J.D. Imelman, Cultuurpedagogiek: Pedagogiek in optima forma, in: F. Heyting e.a., Individuatie en socialisatie in tijden van modernisering, bijdragen aan de pedagogendag 1991, Amsterdam 1991