Het project beoogt de implementatie van Community Engaged Learning (CEL) in diverse studierichtingen door aan herinneringsculturele vraagstukken rondom Stolpersteine te werken. Studenten zullen in onderwijs met een germanistieke, historische, cultuurhistorische of cultuurwetenschappelijke oorsprong onderzoeksvaardigheden opdoen en de herinneringsculturele dimensies leren ontdekken. Door een opleidingsoverstijgende projectmatige aanpak leren de studenten van en met elkaar, vindt interdisciplinaire vorming plaats en reflecteren de studenten op de maatschappelijke taken van de geesteswetenschappen. Een educatief ontwerp van CEL wordt op curriculumniveau opgezet, uitgevoerd en geëvalueerd, waardoor als resultaten kan worden verwacht dat de mate van succes en de beleving van de onderwijsinnovatie in kaart kan worden gebracht, en er zicht ontstaat op de curriculaire en interdisciplinaire mogelijkheden. De resultaten daarvan worden in kringen van onderzoek naar hoger onderwijs gedeeld. Kenmerk van het CEL-project is het maatschappelijk zeer relevante traject van bronnenonderzoek naar communicatie en educatie over Stolpersteine, wat de resultaten tastbaar maakt. Door samenwerking met maatschappelijke partners vindt bovendien transdisciplinair leren plaats. Het behelst ten eerste onderzoek naar slachtoffers van het nazi-regime en het aanvragen en de plaatsing van struikelstenen via de Stichting Stolpersteine. Het omvat ten tweede historisch gedocumenteerd materiaal dat door de Utrecht Time Machine met digitale middelen toegankelijk wordt gemaakt voor een breed publiek. En ten derde wordt materiaal voor nascholing en andere educatieve doeleinden voorbereid. Het CEL-project versterkt de curriculaire samenhang ook opleidingsoverstijgend, maakt een onderwijskundige en maatschappelijk relevante leerlijn zichtbaar. Het project versterkt opleidingsoverstijgende samenwerking tussen zowel staf als studenten, wat voor andere studierichtingen een relevant interdisciplinair model kan zijn.

• Doris Abitzsch MA
• dr. Stefan Sudhoff
• dr. Geraldien von Frijtag Drabbe Kunzel
• dr. P.D. (Philipp) Keidl
• dr. Britta Schilling

Hoe kan het ontwikkelen van vakdidactische innovaties bijdragen aan de duurzame professionele ontwikkeling van (toekomstige) docenten Duits?

De volgende deelvragen zijn geformuleerd om zicht te krijgen op factoren die invloed hebben op de professionele ontwikkeling tot vakdocent:

(1)    Wat is het beoogde en feitelijke handelingsrepertoire van de deelnemende (toekomstige) docenten m.b.t. de didactiek van vrij lezen?
(2)    Hoe nemen startende docenten mvt hun professionele vakdidactische ontwikkeling waar? Hoe nemen (aankomende/ervaren) docenten Duits hun vakdidactische mogelijkheden in de praktijk waar?
(3)    Wat is het feitelijke handelingsrepertoire van de (toekomstige/startende/ervaren) docenten Duits?
(4)    Welke rol speelt de deelname en/of het uitvoeren van vakdidactische onderwijsinnovatie voor de professionele ontwikkeling van docenten Duits?
(5)    Hoe kan collegiale samenwerking tussen aankomende, startende en ervaren docenten Duits en opleidingsinstituten worden vormgegeven om duurzame innovatieve expertiseontwikkeling te bevorderen?

promovenda: Doris Abitzsch

• Doris Abitzsch MA
• prof. dr. Rick de Graaff

In hoeverre kan een communicatieve benadering van literatuuronderwijs bijdragen aan de mondelinge taalvaardigheid van havo/vwo-leerlingen in het vreemdetalenonderwijs?

• Jaron Toonen
• prof. dr. Rick de Graaff

Over de taalverwervingsprocessen tijdens het literaire lezen is weinig empirische kennis beschikbaar. Dit geldt meer in het bijzonder voor de interactie tussen scholieren en gedichten. Tegelijkertijd is in de bovenbouw havo/vwo van motiverend en effectief poëzieonderwijs nauwelijks sprake, ondanks het belang dat docenten hieraan zouden hechten (Oberon 2016). Leesvaardigheidsonderwijs is in de Nederlandse onderwijscontext het leren lezen van zakelijke teksten, met een zwaar accent op leesstrategieën. De beoogde havo- en vwo-eindtermen voor literatuur, het kunnen lezen, begrijpen, interpreteren en evalueren van (redelijk) complexe literaire teksten, worden voor poëzie over het algemeen niet gehaald.
Door te onderzoeken en beschrijven hoe leerlingen in havo 4/5 en vwo 4/5/6 poëzie lezen, in contrast met zakelijke en verhalende teksten, hoop ik nieuwe aanknopingspunten te vinden voor een effectieve en motiverende poëziedidactiek, waarmee docenten kunnen worden geprofessionaliseerd en het literaire lezen door leerlingen kan worden ontwikkeld en verdiept.
Het onderzoeksproject bestaat uit een beschrijvend onderzoek en een ontwerponderzoek. Het beschrijvende onderzoek bestaat uit twee studies, een leesonderzoek en een oogbewegingsstudie, waarin leesdata worden verzameld over het lezen en begrijpen van authentieke prozateksten en gedichten.
Er wordt vervolgens een didactisch leesprogramma voor poëzie ontwikkeld, quasi-experimenteel en erna op grotere schaal getest.

• prof. dr. Huub van den Bergh
• dr. C.I.A. (Corina) Breukink