Medewerkers Geesteswetenschappen

2016 - heden: Onderzoek naar kerksluiting binnen het project Religious Matters in an Entangled World

In dit onderzoeksproject, dat voortbouwt op het onderzoek naar al eerder herbestemde kerken, ligt de focus op kerken die onlangs gesloten zijn of op het punt staan gesloten te worden. Ik richt me op de reacties, discussies, emoties en praktijken rondom die kerksluitingen bij verschillende betrokken partijen, waaronder kerkgemeenschappen, buurtbewoners, actiecomités, erfgoedorganisaties, adviesbureau's en gemeentes. De nadruk ligt op Utrecht, Amsterdam en kleinere plaatsen in de omgeving. Bijzondere aandacht gaat uit naar de vraag hoe de omgang met kerksluiting wordt beïnvloed door, enerzijds, de schijnbaar toenemende benadering van het christendom als cultureel erfgoed (in plaats van geleefd geloof) en, anderzijds, de dynamische religieus pluriforme samenleving van vandaag - onder andere gekenmerkt door de aanwezigheid van de islam en zijn gebouwde omgeving, (post)seculiere vertogen en praktijken, en veranderingen binnen christelijke gemeenschappen en hun gebruik van gebouwen.

Media aandacht voor Gods huis in de steigers: religieuze gebouwen in ontwikkeling (2016; Oskar Verkaaik met bijdragen van Daan Beekers en Pooyan Tamimi Arab):

• Het Parool: 'Gerecycled godsgebouw'
• Trouw: 'Hoe trekt Gods huis de aandacht? 
• NRC: 'De bijwoners willen tempels'

2014 - 2016: Onderzoek naar herbestemde kerken in Amsterdam binnen het project Iconic Religion

Binnen het HERA project ‘Iconic religion: How imaginaries of religious encounter structure urban space’ onderzocht ik de zichtbare aanwezigheid van religie in Amsterdam. Ik keek specifiek naar kerkgebouwen die een nieuwe, religeuze of seculiere, bestemming hebben gekregen. Het onderzoek richtte zich op gebruik, percepties en verbeelding van deze herbestemde kerkgebouwen. Algemeen uitgangspunt was dat de transformatie van kerken verhelderend licht werpt op religieuze en culturele veranderingen in Amsterdam en daarbuiten; zoals ontkerkelijking, de opkomst van nieuwe religieuze gemeenschappen en de toenemende herwaardering van christelijk erfgoed. Zie ook de beschrijving van dit onderzoeksproject op de website van Iconic Religion.

Het sluitstuk van Iconic Religion was de (fysieke en digitale) tentoonstelling The urban sacred: How religion takes and makes place in Amsterdam, Berlin and London.

Publicaties op basis van dit onderzoek:

• Gods huis in de steigers: religieuze gebouwen in ontwikkeling (Oskar Verkaaik m.m.v. Daan Beekers en Pooyan Tamimi Arab; Amsterdam University Press)
• 'Dreams of an iconic mosque' in Material Religion (met Pooyan Tamimi Arab) 
• 'Sakrale residuen/Sacred residu' in The Urban Sacred catalogus
• 'Nieuwe vormen van het heilige', ingekorte lezing in Nederlands Dagblad (met Birgit Meyer)
• Interviews over de tentoonstelling The Urban Sacred in Tertio (met Birgit Meyer), Nederlands Dagblad, Reformatorisch Dagblad en Ignis Webmagazine.

2009 - 2014: Promotieonderzoek jonge moslims en christenen in Nederland

Mijn promotieonderzoek, dat uitmonde in het proefschrift, Precarious Piety: Pursuits of Faith among Young Muslims and Christians in the Netherlands (Vrije Universiteit in Amsterdam) was een etnografische studie van religieus commitment onder jongvolwassen moslims en christenen in Nederland (in het bijzonder door oplevingsbewegingen geïnspireerde soennitische moslims en protestantse christenen). Het proefschrift plaatst deze groepen, die over het algemeen apart van elkaar worden gehouden in het publieke debat en de academische literatuur, binnen één analytisch kader. De centrale vraag was hoe het nastreven van religieuze aspiraties door deze jonge moslims en christenen vormt krijgt binnen de context van de hedendaagse Nederlandse samenleving. Uit het onderzoek blijkt dat die context zowel bijdraagt aan een intrinsiek kwetsbare vroomheid als een actieve en gemotiveerde religieuze toewijding.

Zie ook het persbericht 'Opvallend veel overeenkomsten tussen jonge christenen en moslims' (Nieuwwij; Moslimkrant) en mijn lekenpraatje.

Publicaties op basis van het promotieonderzoek (zie de tab 'publicaties' voor links):

• 'Pedagogies of piety' in Culture and Religion
• 'A moment of persuasion' in Culture and Religion
• 'Vroomheid en seksualiteit' in Radix
• 'The productive potential of moral failure' (met David Kloos; under review)
• 'Fitting God in' (under review)

Het proefschrift werd in verschillende media belicht:

• Trouw: 'Segregatie? Jonge moslim is juist opvallend Nederlands'.
• Nederlands Dagblad: 'Verleiding zorgt bij christenen en moslims voor toewijding'.
• Reformatorisch Dagblad: 'Promovendus: "Christen en moslim lijken meer op elkaar dan gedacht"'.
• AdValvas: 'Seculiere samenleving maakt jonge moslims en christenen geloviger'.
• NPO2, MO Actueel (Moslimomroep): 'Moslimjongeren in Nederland'.
• Radio4, Wierook en pepermunt (KRO-NCRV)
• Radio4, Dichtbij Nederland (NTR/Moslimomroep)
• Radio5 Door de Week (EO): 'Het geloof van jongeren: project van zelfverbetering?'
• Nederlands Dagblad, redactioneel commentaar, 'Niet langer slaven'.