Dr. Bram van Leuveren

Universitair docent
Kunstgeschiedenis
Kunstgeschiedenis
030 253 7423
b.vanleuveren@uu.nl

Over
Bram van Leuveren is kunsthistoricus van vroegmodern Frankrijk en de Lage Landen. Hij/Hun is gespecialiseerd in efemere kunsten en architectuur, vooral in de context van publieke rituelen en feesten zoals blijde intochten, multimediale balletten en geënsceneerde zeeslagen uit de vijftiende tot zeventiende eeuw. Hoewel vaak gerecycled om geld te besparen en de herinnering aan de evenementen waarvoor ze gemaakt werden levend te houden, werden efemere kunsten en architectuur vervaardigd voor een beperkt aantal rituele of feestelijke gelegenheden. Daar was meestal de hele hof- of stedelijke samenleving bij betrokken, van de artistieke elite tot gewone ambachtslieden. Vergankelijke kunsten en architectuur varieerden van houten triomfbogen, gestucte poorten en suikerpaleizen tot beschilderde doekbanners, robotische reuzen voortgestuwd door water of vuur en papier-maché sculpturen van oude mythologische goden.

Brams recente open-access boek over het onderwerp, Early Modern Diplomacy and French Festival Culture in a European Context, 1572-1615 (Leiden en Boston: Brill, 2023) won een eervolle vermelding in de 2024 categorie van de Claire Sponsler Award van de Medieval and Renaissance Drama Society. De commissie prees vooral ‘het adembenemende onderzoek en de breedte van de interdisciplinaire expertise die Van Leuveren [in het boek] te berde brengt’. Early Modern Diplomacy and French Festival Culture is een substantieel herwerkte versie van Brams proefschrift dat hij/hun in 2019 voltooide aan de University of St Andrews, Verenigd Koninkrijk.


 
Brams onderzoek is uitgesproken interdisciplinair en transnationaal van opzet. Het opereert op het snijvlak van kunst- en performancegeschiedenis enerzijds en diplomatieke en politieke geschiedenis anderzijds, terwijl het ook de Europese verwikkelingen van de productie en receptie bestudeert van efemere kunsten en architectuur in een Frans-Nederlandse context. Zijn/hun onderzoeksinteresses omvatten publieksparticipatie, rituelen en praal, diplomatieke en culturele uitwisselingen, het uitwisselen van diplomatieke geschenken, genderrelaties en de koloniale context van kunsten, zowel kortstondig als meer permanent, visueel als uitvoerend.

Brams onderzoek wordt onder meer gefinancierd door de European Research Council, NWO, University of St Andrews en Scottish Graduate School for Arts and Humanities. Bram heeft zodoende verschillende prestigieuze onderzoeksfuncties bekleed, waaronder Research Associate aan de University of St Andrews (2019-2020), Marie Sklodowska-Curie Fellow (European Research Council, 2021-2023) aan de Universiteit Leiden en Visiting Fellow aan Marsh's Library, Dublin (2019). Hij/Hun is bovendien bestuurslid van de European Branch van de Society for Court Studies en coördineert het International Network for Early Modern Festival Study, dat kunsthistorici, hofhistorici en politieke historici over de hele wereld samenbrengt. Bram doceert momenteel vroegmoderne kunstgeschiedenis binnen het Bachelor- en Honours College-programma van de Universiteit Utrecht.
 
Onderzoek
Bram heeft een uitgebreid trackrecord ontwikkeld van internationale en gepeerreviewde publicaties, waarvan er vele in open access zijn verschenen, over aspecten van vroegmoderne Franse en Nederlandse kunst- en performancegeschiedenis. Daaronder valt de diplomatieke betekenis van vroegmoderne efemere kunsten; het gebruik van rituelen voor Frans-Nederlandse diplomatie aan het einde van de zestiende eeuw; diplomatiek en dynastiek gebruik van herdenkingspamfletten over rituelen en festiviteiten in vroeg-zeventiende-eeuws Frankrijk en de Lage Landen; de koloniale context van gastronomische spektakels in de Nederlandse Republiek; privacy en rituelen aan het Franse hof in de zestiende tot zeventiende eeuw; en de betrokkenheid van ambassadeurs, zowel mannen als vrouwen, bij het creëren van kunst en het organiseren van pracht en praal. Brams publicaties zijn uitgebreid gebaseerd op voorheen weinig bekende of onontdekte manuscriptbronnen die worden bewaard in kunsthistorische collecties in zowel regionale als nationale archieven in heel Europa, in meerdere talen, variërend van brieven en dagboeken van kunstenaars en ambachtslieden tot financiële ontvangsten en recepten van efemere kunsten en architectuur. Naast het Frans en Nederlands bestudeert Bram vroegmoderne manuscriptbronnen in varianten van het Engels, Frans, Duits, Italiaans, Spaans en Latijn.

Bram presenteerde over zijn/hun onderzoek naar artistieke diplomatie in vroegmodern Frankrijk en de Lage Landen tijdens zijn/hun hybride conferentie Pageantry, Ritual, and Popular Media: Netherlandish Practices of Public Diplomacy in 16th- and 17th-Century Europe aan de Universiteit Leiden op 2 december 2022. Je kunt Brams lezing hieronder terugkijken.


 
Bram is momenteel co-redacteur van een boek over de betrokkenheid van gemarginaliseerde gemeenschappen, zoals vrouwen, koloniale bevolkingsgroepen en mensen met dwerggroei, in de vroegmoderne Franse festivalcultuur. Het is de eerste studie naar de essentiële maar nu vaak vergeten betrokkenheid van gemarginaliseerde gemeenschappen bij de productie en receptie van vroegmoderne festivals, zowel vòòr als achter de schermen. Marginalized Voices and Figures in French Festival Culture, 1500-1800 verschijnt in 2025 bij Brepols. Bram bereidt bovendien een themanummer voor voor het gepeerreviewde open-access tijdschrift Early Modern Low Countries. Zijn/Hun themanummer onderzoekt de onderbelichte rol van theatraal en ritueel spektakel, en vooral het gebruik van kortstondige kunsten en architectuur, bij het beheren en promoten van de internationale betrekkingen van de Lage Landen, zowel in Europa als in Azië, van de zestiende tot de achttiende eeuw. Ephemeral Arts and Rituals: Netherlandish Diplomacy in Early Modern Europe and Asia verschijnt in april 2026.
 
Onderwijs
Bram heeft een divers en internationaal onderwijsprofiel. Voordat Bram in februari 2024 bij de Opleiding Kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht kwam werken, doceerde hij/hun vroegmoderne kunstgeschiedenis, vroegmoderne algemene geschiedenis, media-, theater- en performancestudies, en vergelijkende literatuurwetenschap aan de University of St Andrews (2019-2020), Rijksuniversiteit Groningen (2020-2021) en Universiteit Leiden (2021-2023). Brams persoonlijke, meegaande en goed begeleide stijl van lesgeven, die nauw aansluit bij het Utrechts Onderwijsmodel, wordt geregeld geprezen in studentenevaluaties. Zijn/Hun onderwijs is onderzoeksgedreven en stelt studenten in staat om op een stimulerende en vernieuwende manier (pro)actief te oefenen met kunsthistorische inzichten en methoden. Succesvolle voorbeelden hiervan zijn creatieve opdrachten waarbij studenten verteltechnieken leren implementeren in verschillende kunstmedia en het doen van experimenten in het ArtLab van de Opleiding Kunstgeschiedenis in Utrecht waarbij studenten efemere kunstvoorwerpen en geuren leren nabootsen.