Onderzoekers ervaren de praktijk van academisch werk – zoals erkenning, waardering, evaluatie, werving en begeleiding – vaak niet als ondersteunend aan inter- en transdisciplinaire activiteiten. Van beginnende onderzoekers is bekend dat het tot hoge emotionele kosten en hoge werklast kan leiden als ze verschillende rollen en verwachtingen moeten combineren en balanceren. Daarnaast kan dit ervoor zorgen dat ze zich niet thuis voelen in hun academische context en dat ze zich bij het ontbreken van een duidelijk disciplinair profiel onzeker voelen over hun eigen kunnen en carrièrekansen. Ook later in hun academische carrière rapporteren onderzoekers uitdagingen, zoals het verkrijgen van een vaste aanstelling en concurreren voor prestigieuze beurzen. Daarom proberen in we in dit project inzicht te krijgen in de uitdagingen waar onderzoekers die inter- en transdisciplinair werken tegenaanlopen en mogelijke manier om hiermee om te gaan. Hiervoor doen we onderzoek naar: 1) training en begeleiding van promovendi binnen een internationaal en interdisciplinair netwerk voor integratief vuurmanagement; 2) de werving en begeleiding van promovendi binnen een inter- en transdisciplinair project over mens-dier interacties in Nederland; en 3) ervaringen van onderzoekers met meer ervaring met inter- en transdisciplinair onderzoek. We beogen op basis van deze uitkomsten verder onderzoek naar deze onderwerpen vorm te geven. Daarnaast ontwikkelen we creatieve en toegankelijke stripjes waarvan we hopen dat onderzoekers hier herkenning in vinden en concrete lessen uit kunnen trekken.
De aanleiding voor dit onderwijsadvies project (EMP) was de observatie dat studenten bij Liberal Arts & Science (LAS) worstelen met het ontwikkelen van de identiteit van disciplined interdisciplinarian en zich beperkt voorbereid voelen op een vervolgcarrière. Daarom nemen we in dit project de leerlijn voor persoonlijke en professionele ontwikkeling onder de loep, met bijzondere aandacht voor het trainen en beoordelen van zelfreflectie, het verankeren van loopbaanoriëntatie in het programma en versterking van de communityvorming onder een studentenpopulatie die uitwaaiert over de hele universiteit. We beogen naar aanleiding hiervan verbeteringen aan het brengen in het tutoraat voor eerste- en ouderejaars, in het peercoachingprogramma en in het reflectieportfolio.
Wilde of vrij levende grote zoogdieren keren op grote schaal terug naar Nederland, en onze houding tegenover wilde dieren verandert sterk. In het 8-jarig project WildlifeNL (2023-2030) onderzoeken wetenschappers samen met maatschappelijke partners hoe mensen en wilde dieren beter met elkaar kunnen leren samenleven.
Nieuwe vormen van natuurbeheer
WildlifeNL is een onderzoeksproject dat zich bezighoudt met de zoektocht naar nieuwe vormen van wildbeheer. Wilde of in het wild levende dieren keren steeds meer terug in het Nederlandse landschap. Bestaande populaties wilde zwijnen en herten nemen toe, grote grazers worden ingezet als onderdeel van natuurbeheer, sommige soorten zoals bever en otter zijn geherintroduceerd, en weer andere soorten, zoals de wolf, de wilde kat en de goudjakhals keren op eigen gelegenheid terug naar Nederland. Deze ontwikkeling leidt tot allerlei spanningen tussen mensen en dieren en dat vraagt om een vernieuwing van het wildbeheer. In een dichtbevolkt land als Nederland vinden voortdurend ontmoetingen plaats tussen mensen en in het wild levende dieren, bewust en vaker nog onbewust. Deze ontmoetingen zijn een vorm van communicatie tussen soorten die door het huidige wildbeheer vaak wordt genegeerd doordat daarin de nadruk ligt op het beheer van de aantallen wilde dieren.
De mens als onderdeel van de natuur
WildlifeNL ziet de mens als een integraal onderdeel van de natuur en erkent hoe de communicatie tussen wilde dieren en mensen medebepalend is voor hoe ze met elkaar omgaan. Vanuit dit perspectief willen wij een nieuwe aanpak ontwikkelen voor wildbeheer, waarin de nieuwste inzichten uit de sociale wetenschap, filosofie, ecologie en techniek worden gecombineerd. Samen met betrokkenen gaan we nieuwe technologieën, bestuursregelingen en communicatie-strategieën ontwikkelen en in Living Labs testen, met als doel het gedrag van wilde dieren én mensen zo te beïnvloeden dat een conflictarme co-existentie van mens en wild mogelijk wordt. Daarmee draagt WildlifeNL bij aan de zoektocht naar een natuurinclusieve maatschappij waarin mensen en wilde dieren duurzaam met elkaar kunnen samenleven. WildlifeNL wordt uitgevoerd door een groot consortium van onderzoekers en verschillende maatschappelijke partners.
Binnen het WildlifeNL project doe in onderzoek naar de praktijk van inter- en transdisciplinair samenwerken. Specifieke onderzoeksinteresses zijn hoe de vroege stadia van samenwerking kunnen worden vormgegeven, hoe nieuwe kennis en inzichten ontstaan binnen een groot en divers consortium en hoe promovendi en postdoc onderzoekers kunnen worden ondersteund in inter- en transdisciplinair werken. Daarnaast ben ik betrokken bij de begeleiding van een promovendus die onderzoek doet naar transdisciplinaire communicatie en dialoog.
Steeds vaker financieren wetenschapsfinanciers transdisciplinair onderzoek, maar het opzetten en uitvoeren van dit onderzoek is ingewikkeld. De Jonge Akademie verzamelt inzichten van wetenschappers, maatschappelijke partners en NWO-medewerkers om de barrières in kaart te brengen.
Dit project wordt gedeeltelijk uitgevoerd in samenwerking met het NWO Kennisplatform voor inter- en transdisciplinair onderzoek.
Wat is transdisciplinair onderzoek?
Bij transdisciplinair onderzoek wordt de kennis en expertise van maatschappelijke actoren en bedrijven in het gehele onderzoeksproces betrokken. Het achterliggende idee is onder meer dat complexe wetenschappelijke en maatschappelijke problemen, zoals het aanpakken van de coronacrisis, of het herstellen van biodiversiteit, niet opgelost kunnen worden vanuit één discipline of perspectief. Hiervoor is zowel integratie van kennis uit verschillende disciplines (binnen de universiteit) als praktijken (buiten de universiteit) nodig. Daarnaast kan transdisciplinair onderzoek ook leiden tot nieuwe fundamenteel wetenschappelijke vragen en inzichten.
Barrières
Wetenschapsfinanciers financieren in toenemende mate transdisciplinair onderzoek, zoals bijvoorbeeld meerjarige NWO-programma’s (KIC en NWA) of de recent opgerichte ‘convergentie alliantie’ tussen Erasmus Universiteit, Erasmus Medisch Centrum en TU Delft (convergence.nl). Maar het opzetten en uitvoeren van transdisciplinair onderzoek is ingewikkeld, onder andere omdat veel wetenschappers en universiteiten nog geen routines en ‘best practices’ voor de benodigde kennisuitwisseling hebben opgebouwd. Hierdoor wordt kennisontwikkeling via een bredere gemeenschap nu niet optimaal benut. Ook kan er sprake zijn van een mismatch tussen wat transdisciplinair onderzoek vraagt van wetenschappers (én van maatschappelijke partners), en huidige financieringssystemen.
Transdisciplinair onderzoek in beeld
De Jonge Akademie wil de volgende vragen verkennen:
Wat zijn motivaties van wetenschappers en maatschappelijke partners om tijd en energie in een transdisciplinair onderzoeksproject te steken?
Welke rollen zien wetenschappers en maatschappelijke partners voor zichzelf weggelegd in dergelijke onderzoeksprocessen?
Welke infrastructuur wordt ontwikkeld om aan kennisuitwisseling en kennisintegratie te doen?
Welke barrières en kansen ervaren wetenschappers en maatschappelijke partners in het opzetten en uitvoeren van transdisciplinaire projecten? Hierbij onderscheiden we barrières en kansen die ervaren worden in de dagelijkse werkpraktijk, in de samenwerking tijdens het project en in de samenwerking met financiers.
De Jonge Akademie zet in samenwerking met NWO een vragenlijst uit. Daarnaast worden gezamenlijk twee rondetafelgesprekken georganiseerd, een met wetenschappers en een met andere maatschappelijke organisaties. De Jonge Akademie neemt verder een aantal diepte-interviews af. We hopen hiermee te leren hoe wetenschappelijke en maatschappelijke meerwaarde te realiseren is.
Daarnaast willen we advies uitbrengen in de vorm van een openbaar rapport met concrete handvatten voor onderzoekers, NWO en kennisinstellingen over hoe inter- en transdisciplinair onderzoek zo goed mogelijk uitgevoerd en ondersteund kan worden. De inzichten uit de vragenlijst, interviews, en rondetafelgesprekken tezamen informeren dit advies.
Binnen dit project deed ik onderzoek naar nationaal en universiteitsbeleid in de ondersteuning van inter- en transdisciplinair onderzoek. Daartoe ontwikkelde ik een vragenlijst, droeg bij aan het organiseren van twee grote rondetafelgesprekken, voerde een serie interviews met betrokkenen - onderzoekers, maatschappelijke partners, en onderzoeksadviseurs bij universiteiten - bij ITD onderzoek uit, en schreef mee aan een rapport over Erkennen & Waarderen van inter- en transdisciplinair onderzoek.