Zeespiegelscenario’s gebruiken om te anticiperen op de toekomst

Maarten Hajer, hoogleraar ‘Urban Futures’ aan de Universiteit Utrecht, was op 6 oktober te gast in het televisieprogramma Buitenhof. Met dr. Aimée Slangen (zeespiegelonderzoeker bij het NIOZ en hoofdauteur van het IPCC-rapport 2021) en Jo-Annes de Bat (gedeputeerde van Zeeland) ging hij in discussie over ‘Nederland na de zeespiegelstijging’.

Recente publicaties schetsen een alarmerend beeld van het klimaat van de toekomst. Maarten Hajer ziet hier ook de andere kant van. “Het mooie aan het recente onderzoek is dat we nu opeens zo ver vooruit kunnen kijken. Dat hebben we nooit gekund. Dankzij het onderzoek van IPCC en in Nederland van Deltares en de universiteiten die daaraan meewerken, hebben we de mogelijkheid om te anticiperen op wat mogelijkerwijs gaat gebeuren.”

De toekomstschetsen ziet Hajer vooral als manier om op basis van wetenschappelijke kennis te beslissen welke strategieën we moeten gaan volgen. “We hebben niet alleen te maken met zeespiegelstijging, maar ook met bodemdaling. De stijging van de zeespiegel ten opzichte van het land gaat dus dubbel zo hard en dat maakt ons nog kwetsbaarder. Dit onderwerp staat nu gelukkig goed op de agenda. Maar die kennis moeten we ook echt koppelen aan waar we nieuwe woningen gaan bouwen. En dat moet lang vooruit, zo’n 75 jaar.”

In de uitzending haalde presentator Jort Kelder het kaartje aan van hoe Nederland er in 2300 mogelijk uit komt te zien dat de Utrechtse fysisch geograaf dr. Kim Cohen tekende voor Vrij Nederland. Volgens Hajer is zo’n toekomstscenario “vooral een herinnering dat we als laag liggend land kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering.” En, zei Hajer, “wat ik werkelijk niet begrijp is dat wij als Nederland niet helemaal voorop lopen met CO2-bestrijding om te voorkomen dat dit scenario werkelijkheid wordt.”

Hij pleit ervoor dat we een plan maken voor Nederland in 2100, met verschillende scenario’s van hoe Nederland eruit zou kunnen zien, waarin we problemen met de landbouw, verstedelijking en klimaatverandering gezamenlijk aanpakken. “We moeten beelden creëren waarmee mensen weer zien dat Nederland een heel goed doordacht land kan zijn. En niet alleen maar negatieve toekomstscenario’s zien.”