Iva Vukusic over de oorlog in Oekraïne: (vermeende) Russische en Oekraïense oorlogsmisdaden
Al vlak na de invasie van Oekraïne kwamen er berichten naar buiten over oorlogsmisdaden die Rusland zou plegen. In november doken er ook beelden op van vermeende Oekraïense oorlogsmisdaden. Verschillende internationale media wisten universitair docent in de internationale geschiedenis en genocide-onderzoeker Iva Vukusic te vinden op haar expertise. Een overzicht.
Russische oorlogsmisdaden?
Reeds sinds de invasie wordt Rusland beschuldigd van grove oorlogsmisdaden. In april betichtte de Oekraïense president Zelensky Rusland zelfs van het plegen van genocide. Volgens Iva Vukusic is het waarschijnlijk dat Zelensky dit begrip koos omdat het ‘meer politiek opportunisme’ impliceert dan soortgelijke misdaden (Politics Home, 8 april).
Verschillende mensenrechtenorganisaties zijn begonnen met het verzamelen van bewijs van Russische oorlogsmisdaden. In The New York Times (3 juli) legt Vukusic uit dat er ontelbare hindernissen zijn te nemen voordat oorlogsmisdadigers aansprakelijk kunnen worden gesteld. “Er zijn duizenden potentiële verdachten, en duizenden potentiële zaken. Al dat materiaal moet op de juiste manier worden samengebracht en geanalyseerd.”
Oekraïense oorlogsmisdaden?
In november doken beelden op die de vraag opriepen of ook Oekraïne zich schuldig maakt aan oorlogsmisdaden. Tien Russische krijgsgevangenen zijn overmeesterd, maar een elfde lijkt het vuur te openen. Het beeld draait weg en er klinken schoten. Wat er daarna gebeurt is onduidelijk, maar in een tweede video liggen er zeker elf Russische militairen levenloos op de grond.
Oekraïne heeft aangekondigd dat er uitgebreid onderzoek volgt. De autoriteiten moeten hun bevindingen en bewijzen op een transparante wijze delen om te kunnen laten zien dat Oekraïne anders is dan Rusland, zegt Vukusic in The New York Times (20 november). “Ze moeten deze kans aangrijpen en een boodschap afgeven: ‘Wij willen geen vuile oorlog. Wij willen vechten met eer en op een legale manier.’”
Iva Vukusic
Iva Vukusic is universitair docent in de internationale geschiedenis en doet onderzoek naar genocide, daderschap, massaal geweld en overgangsjustitie, met name strafrechtelijke aansprakelijkheid.