Gothic maakte de Engelse literatuur spannend

Een kraai zit 's nachts op een grafsteen op een begraafplaats © iStockphoto.com/Thomas_Zsebok_Images
© iStockphoto.com/Thomas_Zsebok_Images

In de loop van de achttiende eeuw komt in de Engelse literatuur de literaire stijl ‘gothic’ op, als reactie op het neoclassicisme en het Verlichtingsdenken. Universitair Docent Engelse letterkunde en Vertalen Onno Kosters schrijft voor het Design Museum Den Bosch over de invloed van de gothic verbeelding in én voorbij de literatuur.

Dr. Onno Kosters
Dr. Onno Kosters

Graveyard Poets

In de Engelse literatuur ontstond in de achttiende eeuw een verlangen naar de duistere middeleeuwen, gevoed door een fascinatie met het bovennatuurlijke, met dood en verderf, hellevuur en het menselijk tekort dat tot lijden leidt. Auteurs verzetten zich tegen het Verlichtingsdenken en één van de genres die hier het gevolg van was, is gothic. In de gedichten van bijvoorbeeld de zogenaamde Graveyard Poets is vaak sprake van gotisch aandoende duisternis. “Deze dichters, veelal diepgelovige mannen met een kerkelijke functie, bezongen in hun gedichten de dood en de daarmee verbonden goddelijke verlossing,” licht Kosters toe. Volgens hem gingen ze hierbij radicaal te werk: zoals hun naam al suggereert, vormt de begraafplaats of zelfs de tombe zelf de setting van het gedicht.

Impact op de verbeelding

Ook na de 18e eeuw bleef gothic op de verbeelding doorwerken. Kosters noemt voorbeelden uit de negentiende eeuw: de roman Wuthering Heights van Charlotte Brönte, Mary Shelly’s Frankenstein en Dracula van Bram Stoker. Gothic heeft volgens hem een enorme impact op de verbeelding gehad, en deze werkt nog steeds door. Zonder gothic zou de West-Europese kunst er heel wat saaier hebben uitgezien.