Expansiedrang en Poetins framing: waarom we niet moeten spreken over een ‘uitbreiding van de NAVO’
Rutger van der Hoeven bij Vroeg!
Gisteren dienden Finland en Zweden, twee landen die tot voor kort neutraal bleven bij internationale conflicten, officieel hun aanvraag voor een NAVO-lidmaatschap in. Het NPO Radio 1-programma Vroeg! sprak universitair docent Geschiedenis Rutger van der Hoeven afgelopen vrijdag over deze historische omslag. Hij legde onder meer uit waarom we eigenlijk niet moeten spreken over een ‘uitbreiding van de NAVO’.
Anti-Russisch verbond
Met hun aanvraag zullen Finland en Zweden afscheid nemen van hun neutraliteit. “Dit is voor heel Noord-Europa de belangrijkste strategische gebeurtenis in decennia”, zegt Van der Hoeven. “Het gaat zeker de geschiedenisboeken in.”
Als reactie heeft Rusland gedreigd met militair ingrijpen. Poetin heeft het idee dat de NAVO in zijn kern een anti-Russisch verbond is, vertelt Van der Hoeven. Het zou geleid worden door sinistere Amerikanen die achter de schermen schaakstukken steeds dichter naar de Russische grens schuiven.
“Een krankzinnig idee”, noemt Van der Hoeven dat. Volgens hem zijn het niet de Verenigde Staten die hoofdzakelijk aan de touwtjes trekken. “De NAVO is een club van democratieën – alle regeringen zijn democratisch gekozen, dat is ook een voorwaarde voor toetreding – en al die democratieën moeten een mogelijk nieuw lid toestemming geven.”
‘Uitbreiding’
Van der Hoeven wijst erop dat het niet de NAVO is die landen uitnodigt om lid te worden. “Wat je hier ziet is dat er allerlei buurlanden van Rusland zijn die zich bedreigd voelen, die in het verleden zijn binnengevallen en bezet, en die graag bij de NAVO willen.”
De omschrijving ‘uitbreiding van de NAVO’ vindt Van der Hoeven daarom ingewikkeld. Landen vrágen of de NAVO ze wil opnemen, legt hij uit, terwijl de term ‘uitbreiding’ suggereert dat de NAVO zelf een soort expansiedrang heeft. “Eigenlijk is het op een bepaalde manier deel van het frame dat Poetin van de NAVO probeert te schetsen.”