De zin en onzin van ‘blurbs’, de ronkende citaten op boekenkaften

Jelle Strikwerda onderzocht wervende quotes op honderden boeken

Man bekijkt een boek in een boekhandel © iStockphoto.com/FG Trade
© iStockphoto.com/FG Trade

‘In één ruk uitgelezen’, ‘pageturner’ en ‘geweldig boek’, vaak gevolgd door de naam van een bekend persoon. De ‘blurb’, zoals de wervende quote voor- en achterop boeken wordt genoemd, prijkt op menig boekenkaft. Jelle Strikwerda onderzocht dit reclamefenomeen en de VPRO Gids wijdde daar een artikel aan.

 Jelle Strikwerda
Jelle Strikwerda

Weinig onderzoek naar het fenomeen ‘blurb’

Tijdens zijn stage op de communicatieafdeling van uitgeverij Overamstel interviewde Jelle Strikwerda alle daar werkzame uitgevers over de functie van de blurb. Dat er zo weinig onderzoek was gedaan naar blurbs, fascineerde hem. “In die tijd lazen we voor een vak binnen mijn master Communicatie en Organisatie onder andere artikelen over ‘judging a book by its cover’. Dat ging over de invloed van de kaft van een boek op bijvoorbeeld de beoordeling of verkoop van een boek.”

“Blurbs bleken echter nauwelijks aandacht te krijgen in de wetenschappelijke literatuur, terwijl ze wel vaak een prominente plek op de cover en in andere marketinguitingen krijgen.” Voor zijn thesis, getiteld ‘De kunst van het quoten’, analyseerde hij 862 blurbs, afkomstig van 675 boeken die tussen 1 oktober 2015 en 30 september 2018 bij Overamstel uitkwamen.

Van bekende acteurs tot vakbladen: iedereen kan op een kaft geciteerd worden

Op de vraag wie het best geciteerd kan worden op een kaft, kreeg Strikwerda verschillende antwoorden van de uitgevers die hij sprak: “Een deel liet de bron afhangen van de doelgroep van het boek. Voor een geschiedenisboek krijgt een lovende quote uit het Historisch Nieuwsblad bijvoorbeeld de voorkeur boven Paul de Leeuw die zegt dat-ie het een geweldig boek vindt.”

“Anderen gaven aan dat potentiële lezers zich steeds meer laten leiden door blurbs van bekende personen en dat deze dus meer wervend zouden zijn dan blurbs van traditionele media. Op de bestverkochte boeken van deze week bijvoorbeeld lovende woorden van Arie Boomsma, Chantal Janzen, Ruud de Wild en Reese Witherspoon.”

Slechte blurbs zijn er ook. Dat zijn blurbs die op elke kaft geplakt zouden kunnen worden: ‘in één ruk uitgelezen’, ‘pageturner’, ‘geweldig boek’, ‘ontzettend spannend’ en ‘fantastisch’, vaak gevolgd door de naam van een bekend persoon.

Goede blurbs zijn meer dan een aanprijzing

Op de vraag wat een goede blurb is antwoordt Strikwerda: “Een van de blurbs op de achterflap van Stoner van John Williams heeft wat mij betreft alles wat een blurb sterk maakt:

Een spectaculair onspectaculaire roman over het leven van een weinig opmerkelijke man, vormgegeven in bijna perfecte en precieze taal, met een ingetogen wijsheid die de ziel raakt’ NRC Handelsblad *****

Uiteraard is er een lovende component, waarin iets wordt gezegd over zowel schrijfstijl als inhoud van het boek. Een inhoudelijke component, die de lezer context en duiding biedt over het boek en hij komt van een betrouwbare bron, waarvan aangenomen mag worden dat die het boek daadwerkelijk heeft gelezen. Het aantal sterren vanuit een recensie maakt het af.”

Inhoudelijke blurbs helpen de potentiële lezer verder

Slechte blurbs zijn er ook, zag Strikwerda: “Dat zijn blurbs die op elke kaft geplakt zouden kunnen worden: ‘in één ruk uitgelezen’, ‘pageturner’, ‘geweldig boek’, ‘ontzettend spannend’ en ‘fantastisch’, vaak gevolgd door de naam van een bekend persoon.”

Strikwerda concludeert dat een inhoudelijk component in driekwart van de door hem onderzochte  blurbs ontbreekt. “Terwijl een inhoudelijke blurb een boek wel degelijk van andere boeken kan onderscheiden door de potentiële lezer context en duiding te bieden. Werk aan de winkel voor de uitgevers dus.”

Lees hier 'Verkoopt een goede blurb meer boeken? Niemand die het weet' (VPRO Gids, 25 maart 2023)