"De superrijken vormen een gevaar voor onze democratie"
Ingrid Robeyns in Sargasso
Het eerste in de serie Ongemakkelijke Gesprekken van Studium Generale ging dit jaar over geld. Hoogleraar Ethiek van instituties Ingrid Robeyns was te gast om te praten over vermogensongelijkheid. De Nederlandse kloof tussen arm en rijk hoort bij de grootste ter wereld. Het weblog Sargasso schreef er een artikel over.
Gevaar voor de democratie
De vermogensongelijkheid in Nederland is enorm en neemt alleen maar toe. Het probleem ligt echter niet bij een verschil in inkomen, vertelt Robeyns, maar een enorm verschil in vermogen. "Je vermogen ligt vast in de hoeveelheid schulden of bezittingen die je hebt, zoals in spaargeld, een huis of aandelen in een bedrijf. Hoe scheef deze verdeling daadwerkelijk is wordt vaak onderschat."
"Stel, je maakt van de hele bevolking honderd mensen. Dan hebben de tien bovenste mensen samen 61% van het totale vermogen in hun bezit", legt Robeyns uit. "Dit soort extreme rijkdom heeft schadelijke gevolgen voor de economie en de maatschappij."
Volgens Robeyns vormt deze kleine groep extreem rijke burgers ook een bedreiging voor onze democratie. "Met heel veel geld kun je bijvoorbeeld een heel natuurreservaat kopen, of zelfs de verkiezingen van een land." Denk bijvoorbeeld aan Tesla-eigenaar Elon Musk die in april Twitter wilde kopen voor 40 miljard euro, en zo de baas had kunnen zijn over wat mensen wel en niet mogen zeggen op het social-mediaplatform.
Erfbelasting
Om dit soort ongelijkheden te voorkomen is er volgens Robeyns een redelijk simpele maar omstreden oplossing: het verhogen van de erfbelasting. De ongelijkheid komt namelijk grotendeels door belastingvoordelen. "Veertig procent van het vermogen dat mensen bezitten wordt overgedragen aan volgende generaties via schenkingen en erfenissen", zegt Robeyns. Hierover wordt minder belasting betaald dan over bijvoorbeeld arbeid.
Daarnaast is het volgens Robeyns een goed idee om grenzen te stellen aan de hoeveelheid geld die iemand mag bezitten. "Wanneer extra geld niet meer bijdraagt aan meer welzijn, heb je gewoon genoeg. De rest zou je moeten teruggeven aan de maatschappij."