De opkomst van het 'wokisme' en de interpretatie van de betekenis

Minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz zei tijdens haar HJ Schoo-lezing dat 'wokisme' een van de grootste bedreigingen voor onze rechtsstaat is. Naar aanleiding van deze uitspraak was universitair docent Nederlandse Taalkunde Sterre Leufkens te gast bij het radioprogramma De Taalstaat om de verschuivende betekenis van het begrip 'woke' te bespreken.

Wokisme

Leufkens is al langer gefascineerd door het woord woke, dat is ontstaan bij Afro-Amerikaanse activisten in de Verenigde Staten. "Wat mij boeit is hoe snel de betekenis van woke zich ontwikkelt en hoe het steeds door verschillende groepen wordt overgenomen."

Oorspronkelijk verwijst het woord naar een bewustzijn van ongelijkheden. Minister Yesilgöz duidt het woord 'wokisme' echter als iets negatiefs. "Zij ziet het als een soort doorgeschoten deugen: je wilt het zo goed moeilijk doen, waardoor je mensen gaat uitsluiten", legt Leufkens uit. "Het is een strijd over wat je wel en niet mag zeggen, en wie dat bepaalt."

Verschuiving

Gelijksoortige betekenisinterpretaties en -verschuivingen komen vaker voor. Leufkens geeft het woord 'allochtoon' als voorbeeld. "Dat woord werd recentelijk in de ban gedaan en vervangen door 'persoon met een migratieachtergrond', omdat allochtoon een negatieve lading had gekregen", vertelt Leufkens. "Terwijl dat woord juist weer was ontstaan als neutrale vervanging voor woorden als 'buitenlander' en 'gastarbeider'." Zo blijven woorden en betekenissen zich ontwikkelen.