De opkomst en ondergang van babynamen

In 2019 was Emma de meest gekozen meisjesnaam en Noah de meest gekozen jongensnaam. Wat zorgt ervoor dat de ene naam populairder is dan de andere? Dr ir. Gerrit Bloothooft (Talen, Literatuur en Communicatie) ging in gesprek met LINDA.nl over kindernamen in Nederland.

Spiegel van de maatschappij

"De populairste kindernamen per provincie geven een behoorlijk goede indruk van wat er gebeurt in de maatschappij," zegt Bloothooft. Zo werd dankzij de ontkerkelijking en individualisering eind jaren zestig de eeuwenlange populariteit van namen als Johannes en Maria doorbroken. Er werd steeds vaker gekozen voor 'niet-traditionele namen', bijvoorbeeld afkomstig uit het buitenland. "Je ziet vaker dat mensen aan de ‘randen’ van het land makkelijker overgaan tot het geven van buitenlandse namen aan hun kinderen."

De media

Bloothooft wijst de media aan als belangrijke factor in de verandering van populaire namen. "Mensen met een lagere opleiding zijn sneller geneigd om te kiezen voor niet-traditionele namen. Dat kan komen door de rol van media; als een naam bijvoorbeeld vaak voorkomt op televisie, heeft dat invloed. Daardoor worden op een gegeven moment Engelse namen ook duidelijker populairder in ons land." De media zijn echter nooit de enige reden: een naam is al jaren populair voordat die door een media-gebeurtenis op de eerste plek terechtkomt.

Migratie en sociale omgeving

Ook migratie zorgt voor de introductie van nieuwe namen. "In de tweede helft van de vorige eeuw zijn mensen vanuit allerlei landen naar Nederland gekomen; en hoezeer je ook integreert, je geeft je kinderen toch vaak een naam die afkomstig is uit je oorspronkelijke cultuur. Daarom is het aantal verschillende namen in ons land in de afgelopen vijftig jaar ook ontzettend gegroeid." Welke naam uiteindelijk gekozen wordt hangt dan weer meer af van de sociale omgeving: "De naam moet passen bij hun vrienden en het dorp of de wijk waarin ze wonen. Ouders willen hun kind niet in een uitzonderingspositie plaatsen door het een exceptionele naam te geven. Mensen met een lagere opleiding kiezen bijvoorbeeld vaker voor een buitenlandse naam, onder meer doordat zij daar makkelijker vatbaar voor zijn; hoger opgeleiden putten vaker inspiratie uit historische of culturele namen."