De Moslimbroederschap in beeld

Regelmatig worden publieke figuren ervan beschuldigd banden met de Moslimbroederschap te hebben. Wat hebben deze aantijgingen te maken met complottheorieën rond deze organisatie? En kloppen ze eigenlijk wel? Dr. Joas Wagemakers (Filosofie en Religiewetenschap) praatte met Trouw over het ontstaan van deze ideeën.

Weinig gedetailleerd

De Moslimbroederschap werd in 1928 opgericht als antwoord op het probleem van de Britse kolonisering van Egypte. Sindsdien is de organisatie vertakt in verschillende groepen met hun eigen ideeën over hoe de wereld eruit zou moeten zien. Deze ideeën zijn vaak nog weinig gedetailleerd: "Niet het soort standpunten van een club die de wereld één manier van denken zou ­willen opleggen". De Moslimbroederschap is zeker een politieke organisatie, maar het idee dat ze radicaal is en naar wereldwijde dominantie streeft klopt van geen kanten.

Complottheorieën

Waarom wordt de organisatie soms dan toch bijna bestempeld als terroristisch? Dit komt bijvoorbeeld door figuren die wél geradicaliseerd zijn (ook al hebben de gematigde leden door de tijd heen de overhand gekregen) en de gewelddadige aanpak van Hamas, de Palestijnse tak van de Moslimbroederschap. “Door die ingewikkelde Palestijnse kwestie is het natuurlijk moeilijk vol te houden dat de Moslimbroederschap honderd procent tegen terrorisme is. Maar andere aanslagen waarbij burgerlevens verloren zijn gegaan ... die wijzen ze allemaal hartgrondig af.” Dit soort complexe kwesties vormen in combinatie met eeuwenoude Oriëntalistische stereotypes de complottheorieën die Wagemakers beschrijft. "Samenzweringstheorieën moet je zien als pogingen van slecht geïnformeerde mensen om eenvoudige verklaringen te zoeken voor complexe verschijnselen." Nuancering is en blijft dus van groot belang.