"Datavraagstukken zijn vaak bij uitstek politieke vraagstukken"

De Utrecht Data School (UDS) en VGN Realisatie deden samen onderzoek naar dataprojecten bij gemeentes. De onderzoekers benadrukken hierin hoe belangrijk het is dat raadsleden bij de implementatie van dataprojecten betrokken zijn. Dr. Mirko Schaefer en Iris Muis van de UDS vertelden Binnenlands Bestuur over het onderzoek.

Politieke vraagstukken

Waarom is het zo belangrijk dat de politiek betrokken wordt bij datavraagstukken? "Raadsleden denken nog te vaak dat het om ict-vraagstukken gaat, die ze moeten uitbesteden aan een expert," legt Muis uit. "Maar het zijn vaak bij uitstek politieke vraagstukken, waar monitoring en sturing cruciaal is." Om raadsleden op weg te helpen, ontwikkelde de UDS in samenwerking met de Gemeente Almere een 'Digitale Raadgever', waarin mogelijke vragen en richtlijnen voor antwoorden staan beschreven.

Gemeentelijke waarden

Nu veel gemeentes algoritmes gebruiken en dataprojecten opstarten, willen andere gemeentes niet achterblijven. Dat zorgt ervoor dat projecten te snel worden gestart, zonder dat is nagedacht over wat de gemeente ermee wil bereiken. Dit kan schadelijke gevolgen hebben. "Bij de Toeslagenaffaire was volgens de ombudsman geen sprake van kwade wil. Maar voor de slachtoffers maakt dat niet uit. Wij proberen dat expliciet te maken," legt Schaefer uit. "Door de stakeholders van verschillende afdelingen aan tafel te zetten, ontstaat een beter overzicht: wat gebeurt met de data, waar verzamelen we ze, voor welk doel en wat gebeurt er verderop in de stroom mee? Past dat nog bij de waarden waar je als gemeenteraad voor staat?"