Auteur Wilhelmus had politiek inzicht

In 2017 publiceerde het Meertens Instituut een stuk waarin werd gesuggereerd dat psalmdichter Petrus Datheen de auteur van het Wilhelmus is, in plaats van een vertrouweling van Willem van Oranje. Prof. dr. Els Stronks (Talen, Literatuur en Communicatie), die meeschreef aan dit onderzoek, vertelde aan verschillende media over de geschiedenis van ons volkslied.

Betekenis geven

Waarom is het eigenlijk belangrijk om de auteur van het Wilhelmus te achterhalen? Volgens Stronks heeft dat te maken met de manier waarop we betekenis geven aan een tekst. "Of je nou de auteur of de oorspronkelijke bedoeling op het spoor wilt komen, ergens voel je een band tussen degene die het maakte en de tekst die geschreven is," legt Stronks uit in de podcast 'Klassieke Mysteries'. "Dus je probeert vaak de tekst betekenis te geven door ook iets te weten te komen over de maker."

Religieus conflict

Het mysterie rondom auteurschap is niet het enige bijzondere aan het volkslied. Stronks legt uit dat het eigenlijk heel vreemd is dat het Wilhelmus niet over religieus conflict gaat, terwijl dat in de tijd van Willem van Oranje wel volop gaande was. Het Wilhelmus benadrukt dat, als Willem van Oranje Nederland zou gaan leiden, iedereen het goed zou hebben, ongeacht religieuze achtergrond. "Voor mij is dat meer de vraag. Wie heeft er op dat moment het politieke inzicht gehad om te beseffen: als dit gaat werken, dan moeten we een tekst maken waar iedereen zich in kan herkennen?" aldus Stronks.

Wie had het politieke inzicht om te beseffen dat als dit ging werken, een tekst gemaakt moest worden waar iedereen zich in kon herkennen?

Wilhelmus vs. Koningslied

Wie de schrijver ook was, hun aanpak werkte: het lied verenigde de diep verdeelde bevolking en is ook vandaag de dag nog bekend en belangrijk. Stronks vergelijkt het Wilhelmus met het Koningslied, dat in 2013 werd geschreven voor de inhuldiging van Willem-Alexander, maar daarna niet veel meer werd gebruikt. "Het is misschien nu wel moeilijker geworden," zegt ze tegen NU.nl, "omdat we in tegenstelling tot de zestiende eeuw niet meer allemaal zoiets delen als het christendom."