Duurzaamheid in de Botanische Tuinen

De Botanische Tuinen Universiteit Utrecht zijn een plek waar iedereen kan leren over planten, met het oog op de toekomst. Onze exclusieve plantencollectie houden we op een natuurlijke en duurzame manier op peil. Zo laten we onze bezoekers zien dat een aantrekkelijke tuin met veel variatie en een veerkrachtig ecosysteem goed samengaan. Hortulanus Gerard van Buiten vertelt over de duurzame keuzes in ons tuinbeheer.

Duurzaamheid is er bij Gerard met de paplepel in gegoten. Hij groeide op op een boerderij met een gesloten kringloop. Over duurzaamheid in de Tuinen zegt hij: “We zijn allemaal heel bewust bezig met het duurzamer maken van ons werk. Maar de keuzes die we daarin maken, moeten wel écht duurzaamheidswinst opleveren. En vaak is een keuze niet zwart-wit. We willen onze ecologische voetafdruk zo klein mogelijk maken, maar moeten ook efficiënt en goed kunnen werken én het moet binnen het budget passen.“

Rugaccu

Al in 2013 gingen de Tuinen over op elektrisch gereedschap. Tot dan toe waren andere energiebronnen gebruikelijk. Het was best een uitdaging: “Er was toen maar één merk met een serieus goede accu. Toch werken we sindsdien met een elektrische heggenschaar, bladblazers en een bosmaaier. Die hebben allemaal een rugaccu, wat de hanteerbaarheid enorm verbetert. Ze zijn ook nog eens geluidsarm en brengen geen stank met zich mee. Dat is voor ons en de hele omgeving erg prettig. We laden de apparaten op via het lichtnet, daarmee besparen we zo’n 400 liter fossiele brandstof per jaar.”

Elk jaar wordt zo’n 200 m3 blad in het Utrecht Science Park verzameld en hier naar toe gebracht.

Passend

Een ander voorbeeld van verduurzaming is de keuze voor de nieuwe centrale looproute van beton. Gerard: “Dat lijkt op het eerste gezicht misschien niet zo duurzaam, toch is het dat wel. We kozen een betonsoort met gerecycled beton en cement met een lage CO₂-afdruk. Zo’n betonpad is 40 jaar lang vrijwel onderhoudsvrij. We hoeven nu niet meer tien keer per jaar onkruid weg te branden. Dat bespaart veel uitstoot. Zo zoeken we steeds naar manieren van verduurzaming die echt goed bij ons passen.”

Organische bemesting

“We zitten hier op rivierklei. Onze gazons hoeven we, zodra ze eenmaal goed geworteld zijn, eigenlijk niet te bemesten. We laten het maaisel liggen en dat heeft genoeg organische voedingswaarde voor een mooie grasmat. Buiten gebruiken we alleen organische bemesting. Elk jaar wordt zo’n 200 m³ blad in het Utrecht Science Park verzameld en hier naar toe gebracht. We vermalen dat tot mulchlaag voor de tuin. Dat zorgt voor minder uitdroging, minder onkruid en stimuleert het bodemleven op een natuurlijke manier.”

Toekomstdroom

In potgrond zit veel turf, omdat het bijzondere eigenschappen heeft. Maar er blijft steeds minder van over in de natuur. Gerard: “We proberen daarom al jaren om onze potgrond turfvrij te krijgen. Tegelijkertijd moeten we wel onze bijzondere plantencollectie gezond houden. Dus het is soms best een zoektocht. Ik ben er trots op dat we nu alleen nog maar met volledig turfvrije potgrond werken: zo’n 16 m³ per jaar. Wie onze Rotstuin kent, weet dat daar een aantal turfwandjes staat waarin we allerlei bijzondere plantjes kweken. Helaas is daar nog geen goed alternatief voor gevonden, maar door de turfmuurtjes te versterken met steenmuurtjes gaat die turf hier 10 tot 20 jaar mee.”

Boerenverstand

Ook voor de Botanische Tuinen is verduurzaming dus uitdagend. Het tuinteam staat altijd open voor verbeteringen, soms  zijn die (nog) niet haalbaar of pakken ze teleurstellend uit. Gerard vat de aanpak samen als: gezond boerenverstand. Met een jeugd op een circulaire boerderij en een vader als tuinbaas zit dat bij hem wel goed.