Bloemenbal
Bestuiving door insecten
In de Botanische Tuinen staan bijna 10.000 soorten planten. Bijna al die plantensoorten (kunnen) bloeien en veel daarvan zijn voor hun bestuiving aangewezen op insecten. In dit artikel ‘zoemen’ we in op deze essentiële plant-insectrelaties.
Mag ik deze dans van u?
De Botanische Tuinen zijn in de lente, zomer en herfst het toneel van een heus bloemenbal. Bij een bal draait het natuurlijk allemaal om het vinden van een geschikte partner. En dat is op een bloemenbal niet anders: bloemen en allerlei insecten gaan met elkaar aan de zwier in de hoop op een goede klik. Voorbeelden van bloemenbal-insecten zijn honingbijen, solitaire bijen, dag- en nachtvlinders, kevers, zweefvliegen en hommels. De insecten hebben daarbij een ruime keuze aan potentiële partners. Er zijn open, gastvrije bloemen of juist ‘terughoudende’ bloemen met een lange buis, er bestaan sterk geurende bloemen en exemplaren die het zonder parfum moeten klaarspelen. Ook zijn sommige bloemen enorm kleurrijk en groot, terwijl andere juist weer onopvallend van tint en klein zijn en zo bestaan nog talloze andere mogelijkheden. Uiteindelijk vindt iedereen toch een partner en kan bestuiving en vervolgens bevruchting plaatsvinden. Het ultieme doel is natuurlijk het vormen van levenskrachtige zaden.
Platvoeten en elfjes
De Insectenweide is hét tuindeel voor insecten. Speciaal voor hen zijn het bijenhotel voor solitaire bijen en wespen, een vlinderborder, een bloemrijk grasland en een libellenpoel aangelegd. Hierdoor zoemt, gonst en fladdert het er het hele jaar door van de insecten. Ter illustratie hiervan: in 2023 is Wim Jongejan, een enthousiaste spotter van insecten en Vriend van de Tuinen, begonnen met een zweefvliegeninventarisatie in de Insectenweide. Hij heeft op het moment van schrijven 76 soorten waargenomen (waaronder een aantal nieuwe soorten voor de Tuinen) en denkt in het voorjaar van 2024 de 100 soorten aan te tikken. Zweefvliegen zijn erg goede bestuivers maar blijven vaak wat onderbelicht. Veel zweefvliegen hebben grappige namen zoals Micaplatvoetje, Melkelfje, Gewoon krieltje, Stadsreus en Kustgitje, die ook allemaal in de Tuinen voorkomen. De meeste zweefvliegen zijn onopvallend en blijven kleiner dan twee centimeter. Enkele grotere soorten bootsen met hun kleurpatronen wespen, bijen of hommels na, maar zijn totaal ongevaarlijk.
Bezig bijtje
In de Insectenweide is ook een viertal honingbijvolken ondergebracht zodat we aan bezoekers kunnen laten zien hoe deze sociaal opererende diertjes wonen, leven en werken. De volken worden vanaf 2023 beheerd door onze deskundige en enthousiaste bijenvrijwilliger Trees van den Hoogen. Dit bezige bijtje dat op veel meer fronten actief is, heeft deze taak overgenomen van Rob Welschen, die zelf de honingbijen jarenlang heeft verzorgd. Met een nieuwe verzorger worden ook andere accenten gelegd. Trees legt de nadruk op natuurlijk imkeren waarbij de bijenvolken zo min mogelijk verstoord worden. Honing wordt bijvoorbeeld alleen nog bij hoge uitzondering geoogst. Wil je zelf uitleg van Trees over honingbijen en andere insecten in de Insectenweide, kom dan naar een van de excursies ‘Bijenbabbels’. Zet deze afspraak in je balboekje en kom naar de Tuinen voor je eigen bloemenbal. Vooral het vak ‘Bloemetje en bijtjes’ in de Ontdektuin en de Insectenweide zijn uitstekende locaties om een ‘dansje’ te wagen!
Ook jij kan bij dit bloemenbal aanwezig zijn, simpelweg door de Tuinen te bezoeken of door mee te doen aan onze activiteiten: Bloemenbal en Bijenbabbels.