Kunstmatige Intelligentie en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

Hoogleraar Economie & Instituties Maarten Goos gaf onlangs meer inzicht in de betekenis van kunstmatige intelligentie voor de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Voor het Nederlands Genootschap Sociale Zekerheid lichtte hij in een mini-masterclass onder andere de economische ongelijkheid toe die er een gevolg van kan zijn. Door automatisering zijn er veel nieuwe banen gecreëerd, maar blijft de kwaliteit van deze banen achter. Ook in de gefilmde podcast Wake Up Call, gericht op studenten, gaf hij inzicht in het onderzoek naar de betekenis van Artificial Intelligence (AI) voor de toekomst van werk. Bekijk hier de video’s van de gesprekken met Goos.

Mini-Masterclass: Kunstmatige Intelligentie en de Toekomst van Werk

Jonneke Bolhaar (sectorhoofd arbeid en kennis van het Centraal Planbureau) ging in gesprek met Maarten Goos (Hoogleraar Economie & Instituties bij de Universiteit Utrecht en Instituut Gak). Tijdens deze Mini-Masterclass gingen zij dieper in op de invloed van Kunstmatige Intelligentie op de toekomst van werk.

Onderzoek toont aan dat Kunstmatige Intelligentie tot banenverlies leidt, maar ook tot de creatie van nieuwe banen. In sommige van deze nieuwe banen, zoals magazijnmedewerkers in distributiecentra of pakketbezorgers, wordt het werk in hoofdzaak gestuurd door algoritmes. Dit algoritmisch management van banen leidt tot een breuk van de traditionele arbeidsrelatie tussen werkgevers en werknemers. Daarnaast leidt het tot een toenemend gebruik van onderaanneming, franchising, en het gebruik van uitzendcontracten, zzp, of payrolling.

Kunstmatige Intelligentie zal een gamechanger zijn. We moeten goed kijken naar wat dat betekent. We hebben de juist instituties om dat te doen, maar zij moeten er wel werk van maken.

Goos belicht o.a. ook de economische gevolgen van Kunstmatige Intelligentie voor werk en ongelijkheid. Door automatisering zijn er veel nieuwe banen gecreëerd, maar blijft de kwaliteit van deze banen achter. Algoritmisch werken in de grote distributiecentra levert een hoge werkdruk op bij het lager geschoolde personeel. Ook de naleving van de arbeidswetgeving staat onder druk. Daar ligt een duidelijke taak en verantwoordelijkheid voor de overheid en toezichthouders, vindt hij.

Toch ziet hij meer kansen dan bedreigingen door de inzet van Kunstmatige Intelligentie: Technologie heeft in de geschiedenis geleid tot een stijgende levensstandaard. Voor de arbeidsmarkt zal Kunstmatige Intelligentie een gamechanger zijn. We moeten goed kijken naar wat dat betekent. We hebben de juist instituties om dat te doen, maar zij moeten er wel werk van maken.

Podcast: Wake Up Call – aflevering 16

Maarten Goos sprak ook met Milda en Vishwa van de Wake-Up Call podcast. Zij interviewden hem namens hun generatie, de huidige studenten en hun onzekerheden over de toekomst van werk.  In de podcast gaat Goos in op specifieke vragen over technologische innovaties en hun effect op de arbeidsmarkt, op banenpolarisatie, ongelijkheid en de inkomenskloof, tekorten op de arbeidsmarkt, nut en noodzaak van trainingen en opleidingen en: op het belang van regulering.

Waarom geen AI ontwikkelen die complementair is, in plaats van werk automatiseert en werknemers vervangt?

We moeten absoluut reguleren, zegt Goos. En zeker in Europa proberen we dat te doen. Als we dat niet doen, bestaat het gevaar dat AI niet het beste effect gaat hebben op de maatschappij. Onderzoek uit de VS laat zien dat de 3-4% van de bedrijven die AI gebruiken, vooral de grotere bedrijven zijn. Als het gaat om werknemers die daardoor met AI te maken hebben, dan heb je het over 25-30% van de werknemers. Een van de belangrijkste redenen om AI te gaan gebruiken in de private sector is om processen te automatiseren. Als we dat niet managen, gaat dat werknemers meer schade toebrengen dan we willen, vanuit en meer maatschappelijk perspectief.

Waarom geen AI ontwikkelen die complementair is, in plaats van werk automatiseert en werknemers vervangt? En hoe zit het met de vraagstukken rond ethiek en privacy?’ vraagt Goos zich af. ‘Machine learning schept de mogelijkheden van toegang tot en het verwerken van big data, om betere voorspellingen te doen dan statistiek. Dat is waarom data en de (regulering van) toegang tot die data, zo belangrijk is.

En dan zijn er nog andere zorgen, zoals de invloed van (sociale) media op het democratische proces. Er is nog heel veel om goed te doordenken en waar nodig, te managen.

Bekijk de gehele video:

Maarten Goos is als hoogleraar Economie en Instituties verbonden aan Instituut Gak, de Utrecht University School of Economics, de Future of Work Hub van Institutions for Open Societies van de Universiteit Utrecht.

Lees meer over het onderzoek binnen zijn leerstoel naar de gevolgen van maatschappelijke trends voor werk: https://www.uu.nl/nieuws/meerjarig-onderzoek-naar-de-gevolgen-van-maatschappelijke-trends-voor-werk.