Zwolse Bijbel

Het grootste gastenboek ter wereld

Zes delen van elk twintig kilo, ruim 1700 bladen perkament van circa 56 x 48 cm, veertien jaar schrijfarbeid door één man, 125 gedecoreerde initialen: de statistieken van de Zwolse Bijbel zijn imposant. Dit indrukwekkende boekwerk heeft een bewogen leven achter de rug. Het kan echter nooit de bedoeling zijn geweest dat deze bijbel ooit het grootste gastenboek ter wereld zou worden. In de decennia rond 1700 lieten honderden bezoekers aan de Mariakerk hun naam achter op het perkament. Tientallen fraai versierde initialen werden eruit gesneden, bladen werden eruit gescheurd, en enkele doken zelfs eeuwen later weer op. Weinig middeleeuwse handschriften hebben zo'n carrièreswitch gemaakt.

Namen van bezoekers aan de Mariakerk geschreven in de Zwolse Bijbel
Namen van bezoekers aan de Mariakerk geschreven in de Zwolse Bijbel

Nog veel te onderzoeken

Aan de ene kant weten we heel veel van de Zwolse Bijbel: wie hem bestelde, hoeveel hij kostte, wie hem schreef, hoe lang deze kopiïst over ieder deel deed, hoe snel hij gemiddeld schreef, welk handschrift hij als voorbeeld gebruikte en waarschijnlijk weten we ook wie hem decoreerde. Maar aan de andere kant is er nog veel te onderzoeken aan dit indrukwekkende monument dat ten prooi viel aan graffiti en vandalen, maar het uiteindelijk toch overleefde.

Bekijk de film met conservator Bart Jaski die twintig kilo Zwolse Bijbel draagt op de website van RTV Oost

Auteur

Zwolse Bijbel met uitgesneden initiaal, topstuk uit Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht.