‘West Africa’. In: 'Statistical atlas of Christian missions', 1910

Deze kaart uit 1910 van West Afrika – inclusief westelijk Noord Afrika – geeft de locaties van protestantse zendingsposten weer door middel van rood onderstreepte plaatsnamen. Hierbij wordt niet de nadruk gelegd op welke specifieke zendingsorganisaties werkzaam zijn, maar voornamelijk in welke koloniën ze zich bevinden en tot welke westerse mogendheid die gebieden ‘toebehoren’.

Ga naar de digitale versie

De kleurcodering die de westerse ‘Scramble for Africa’ representeert wordt niet toegelicht in een legenda, maar kan als volgt worden ingedeeld: roze representeert Brits gebied, grijs is Frans, oranje is Duits, groen is Portugees, bruin is Spaans en geel is de categorie overig (zo was Liberia soeverein, Congo was de enige Belgische kolonie, Libië was Italiaans en Marokko was verdeeld in een Frans en Spaans protectoraat). De rol die de nationaliteit van de koloniale mogendheid heeft gespeeld in de verspreiding van zendingsposten komt nadrukkelijk naar voren wanneer wordt gelet op de grote ondervertegenwoordiging van zendingsposten in Franse koloniale gebieden. Gezien de overwegend katholieke achtergrond van Franse kolonisten is het mogelijk dat in deze koloniën geen toegankelijk sociaal klimaat heeft bestaan voor het vestigen van protestantse zendelingen. Het is opvallend dat wel apart de ‘Work among Jews’ wordt aangeduid, hoewel dit slechts betrekking heeft op vier plaatsen op de inzetkaart ‘E’ van Noord Afrika, respectievelijk Mogador, Tangiers, Algiers en Tunis.

Deze atlas is voortgekomen uit de eerste wereldzendingsconferentie in Edinburgh in 1910. Het verzamelen van gegevens over cultuur, geografie of socio-economische aspecten van lokale bevolkingsgroepen heeft een grote rol gespeeld in de zending. Door het proces van globalisering werd steeds meer kennis gebundeld en kreeg daarmee een meer statistisch karakter. De geografische verspreiding van zendingsposten en de positie van zendelingen in de samenleving kan ook niet los worden gezien van de imperialistische expansie en koloniale verhoudingen van eind 19de en begin 20ste eeuw.