Studieprogramma
De bachelor Biologie duurt drie jaar. Elk jaar bestaat uit vier blokken van tien weken. Per blok volg je twee vakken en elk blok wordt afgesloten met een tentamenweek.
Vakken
Bekijk als aankomend student het uitgebreide aanbod van mogelijke (keuze)vakken. Dit geeft je een goed idee van wat je kunt verwachten bij het samenstellen van je eigen studieprogramma.
Blok 1
In deze verplichte cursus leer je over de belangrijkste verschillen en overeenkomsten tussen organismen en over de ontstaansgeschiedenis en evolutie van het leven.
Meer informatie over Evolutiebiologie en biodiversiteit.
Deze verplichte cursus geeft je een brede basis in de celbiologie, celstructuren, cellulaire chemie, DNA, eiwitten en lipiden.
Meer informatie over Moleculaire biologie.
Blok 2
Je leert in deze verplichte cursus over het functioneren van planten en microorganismen en hoe ze zich voortdurend moeten aanpassen aan het milieu. Ook ga je kijken naar de invloed van planten en microben op het dagelijks leven.
Meer informatie over Planten en micro-organismen.
De fysiologie van dieren zoals het zenuwstelsel en het immunologische systeem staan centraal in deze verplichte cursus. Daarnaast is er aandacht voor het gedrag van dieren en de verwerking van informatie door de zintuigen.
Meer informatie over Biologie van dieren.
Blok 3
Je leert in deze verplichte cursus om wiskundige modellen te lezen, interpreteren, analyseren en op de computer te simuleren. Daarnaast is er ruim aandacht voor statistiek en analyse van (experimentele) data. Ook krijg je een stevige introductie in de programeertaal 'R'.
Informatie over Kwantitatieve biologie.
In deze interdisciplinaire cursus bekijk je vanuit jouw Biologie expertise samen met studenten natuurkunde. scheikunde en wiskunde in teamverband naar problemen en uitdagingen die te maken hebben met klimaatveranderingen.
Meer informatie over Klimaatverandering in context.
Biotechnologie is het gebruik van biologische principes, organismen en hun producten voor praktische doeleinden. Biotechnologische principes, moleculaire technieken en de positie van biotech in de maatschappij worden besproken in deze cursus.
Meer informatie over Biotechnologie en maatschappij.
Je leert over het ontstaan van de oceanen en hun evolutie. Verder ga je in op thema's zoals opwarming van de aarde, effecten van vervuiling, en de typische Wadden- en Noordzee ecosystemen.
Meer informatie over Mariene wetenschappen I.
Maar liefst een kwart van je opleiding mag je invullen met cursussen naar keuze uit de onderwijscatalogus. Dit mogen 'gewoon' cursussen bij Biologie zijn, maar ook bij een heel andere UU opleiding.
Blok 4
De cursus gaat over de gevolgen van menselijke activiteiten op het ecosysteem en op de biodiversiteit. Je leert alles over het functioneren van ecosystemen en over de ecologische problemen zoals verzuring en overbemesting en je doorloopt de experimentele cyclus in een eigen onderzoeksproject.
Meer informatie over Ecologie en experiment.
De klassieke genetica en moderne kwantitatieve genetica staan centraal in deze verplichte cursus, evenals het analyseren van big data (genomics), DNA en genoom analyse en de de evolutie van genomen.
Meer informatie over Genomica.
Blok 1
Theoretisch onderzoek speelt een belangrijke rol in de biologie. De cursus behandelt een groot aantal wiskundige modellen om te laten zien hoe men de dynamica van biologische populaties kan beschrijven en begrijpen.
Meer informatie over Biologische modellering.
Hoe reageert een plant op de verandering van de daglengte? En hoe reageert een plant op vraat door een rups? En wat is de rol van signaalmoleculen en plantenhormonen hierin? Onder andere dit leer je in deze cursus.
Meer informatie over Plantenfysiologie.
Je leert in detail over de normale ontwikkeling van een embryo en de stoornissen die bij de ontwikkeling kunnen optreden. Je bekijkt embryo's van kippen en zebravissen.
Meer informatie over Ontwikkelingsbiologie.
Je leert over de interacties die micro-organismen hebben met planten en dieren. Hoe zien die interacties eruit op moleculair niveau en wat heeft de mens er aan?
Meer informatie over Microbiële interacties.
Je leert over het ontstaan van de oceanen en hun evolutie en gaat in op thema's als opwarming van de aarde, effecten van vervuiling, en de typische Wadden- en Noordzee ecosystemen.
Meer informatie over Mariene wetenschappen II.
In deze veplichte cursus maak je kennis met verschillende manieren van wetenschapscommunicatie. De nadruk ligt daarbij op het schrijven van verschillende wetenschappelijke teksten (zoals een essay en een review), maar ook mondelinge communicatie in de vorm van een interview, een presentatie en het maken van een voorlichtingsfilm komen in deze cursus aan bod.
Meer informatie over Academische communicatie.
Welke adaptieve stappen hebben planten en dieren in het verleden moeten maken om het land te kunnen veroveren en welke strategieën ontwikkelden ze om de hedendaagse soortenrijkdom te behalen?
Meer informatie over Paleoecologie flora.
Blok 2
In deze cursus leer je de experimentele aanpak en de moleculair genetische technieken die veel gebruikt worden om processen in levende prokaryote en eukaryote cellen te bestuderen. Je gaat werken met bacteriën, planten- en zoogdiercellen. Verder behandel je uitgebreid de theoretische achtergrond achter al deze toepassingen om zo een beter beeld te krijgen welke methode waarvoor het beste toepasbaar is.
Meer informatie over Moleculair genetische onderzoekstechnieken.
Bij dit vak wordt je kennis van statistiek geconsolideerd, verdiept en verbreed. Daarnaast leer je om gegevens te bewerken en analyses uit te voeren met behulp van de statistische software “R” en de gebruikersomgeving “R Studio”.
Meer informatie over Voortgezette statistiek 'R'.
Centrale vragen in deze cursus zijn: Waarom vertonen dieren bepaald gedrag? Welke mechanismen liggen ten grondslag aan dit gedrag?
Meer informatie over Gedragsbiologie.
Metabolisme is het geheel aan biochemische reacties in een lichaam of in een ecosysteem waarbij stoffen worden omgezet in andere stoffen. Je bestudeert hoe deze stofwisselingsprocessen verlopen.
Meer informatie over Metabolisme.
Blok 3
Deze tijd wordt gekenmerkt door enorme hoeveelheden beschikbare data. Deze big data geldt zeker ook voor de biologie, nu er door high-throughput DNA-sequencingmethoden enorm veel data wordt gegenereerd van genomen, metagenomen, transcriptomen, epigenomen, en variaties hierop. In deze cursus leer je de theorie en vaardigheden om nieuwe biologische inzichten te verkrijgen uit grote databestanden.
Meer informatie over Data science en biologie.
Je leert over de algemene principes van evolutie, de oorzaken van evolutionaire veranderingen en de grote patronen die zichtbaar zijn in de geschiedenis van de aarde.
Meer informatie over Evolutie 2.
In deze cursus maak je kennis met wetenschapsjournalistiek, risicocommunicatie, gezondheidscommunicatie en informele educatie. Je ontmoet professionals uit verschillende deelgebieden van de wetenschapscommunicatie en je ontdekt waar je rekening mee moet houden als je met een breed publiek over onderzoek communiceert, of dat nu je eigen onderzoek is of dat van anderen.
Meer informatie over Wetenschaps- en techniekcommunicatie.
Deze cursus biedt je een breed beeld van je mogelijke rol in een commerciële of beleidsgerichte omgeving en de vaardigheden die je daar nodig hebt: o.a. het identificeren van kansen; strategisch onderzoeksbeleid; het maken van businessplannen; projectmatig werken; onderhandelen; adviseren en overtuigen.
Meer informatie over Bèta in bedrijf en beleid.
Blok 4
Je leert hoe de hersenen werken, hoe we waarnemen, hoe we dingen weten en onthouden en hoe de hersenen onze bewegingen coördineren.
Meer informatie over Neurobiologie.
Tijdens dit vak zal aan de hand van voorbeelden uit het plantenrijk het begrip biodiversiteit en de achteruitgang van soorten in relatie tot menselijke activiteiten nader worden toegelicht.
Meer informatie over Natuurbehoud, duurzaamheid en plantendiversiteit.
Je verkrijgt inzicht in de processen die zich afspelen in en tussen eukaryotische cellen: genregulatie en -expressie, signaaltransductie, het cytoskelet, celcyclus en celdood.
Meer informatie over De cel.
De cursus dierfysiologie gaat over het functioneren van dierlijke organismen. Deze functie (fysiologie) is niet los te zien van de vorm (morfologie) van het dier. In deze cursus wordt ingegaan op de evolutionaire variatie in vorm en functie binnen het dierenrijk.
Meer informatie over Dierfysiologie.
Blok 1
Je leert hoe ons genoom (DNA) is georganiseerd, welke mechanismen de evolutie van het genoom beïnvloeden en hoe je de functies van genen in het genoom kunt bepalen.
Meer informatie over Genoombiologie.
In deze cursus leer je vaardigheden die nodig zijn om gedragsonderzoek te kunnen doen.
Meer informatie over Gedragsobservaties.
Je leert over de wisselwerking tussen flora, bodem, (micro)klimaat en geologische processen die uiteindelijk de vegetatie en het landschap bepalen. Hiervoor ga je 2 weken op excursie naar Terschelling.
Meer informatie over Biodiversiteit en landschap.
Je leert over de ontwikkeling en het functioneren van het voortplantingssysteem. Ook leer je over de hormonen die een rol spelen bij o.a. stressreacties, groei en gedrag.
Meer informatie over Endocrinologie.
Je leert hoe je 'biologie' goed over kunt brengen aan leerlingen. Je verkent verschillende leerstijlen en je denkt na over de aard van het vak biologie. Je ontwerpt zelf een les.
Meer informatie over Didactiek.
In deze cursus wordt de werking van de dierlijke cel uitgelegd vanaf het moleculaire niveau tot en met het functioneren van cellen in de weefsels van levende organismen.
Meer informatie over Cellen en weefsels.
Je leert over het functioneren van het menselijk afweersysteem en hoe je wiskundige modellen en bioinformatica kunt gebruiken in immunologisch onderzoek.
Meer informatie over Immunobiologie.
Blok 2
Je leert over het ontstaan van de oceanen en hun evolutie. Je gaat in op thema's zoals opwarming van de aarde, effecten van vervuiling, en de typische Wadden- en Noordzee ecosystemen.
Meer informatie over Mariene wetenschappen III.
Je leert alles over het natuurbeleid in Nederland en mondiaal. Je leert welke rol wetenschappers kunnen spelen in dit beleid en hoe je een goede projectmanager kunt zijn als het gaat om natuurbeleid.
Meer informatie over Wetenschapper in beleid.
Je leert hoe ecosystemen functioneren en hoe en waarom ze in het verleden door het milieu veranderd zijn. De veranderingen in het verleden zijn af te lezen via fossielen van kleine organismen.
Meer informatie over Paleoenvironments.
Je gebruikt wiskundige computermodellen om biologische processen te kunnen onderzoeken. Denk aan evolutionaire processen, het ontwikkelingsproces van gen naar organisme en het onderzoek naar gedrag.
Meer informatie over Computationele biologie.
Wat is de reactie van planten op klimaatverandering? Hoe reguleren planten het klimaat? Wat is de invloed van klimaatveranderingen op de diversiteit aan soorten?
Meer informatie over Tropische ecologie.
Darwin’s evolutietheorie wordt de laatste decennia steeds vaker toegepast in andere vakgebieden. In deze cursus verwerf je kennis en inzicht in het toepassen van het evolutieconcept binnen verschillende disciplines waaronder geneeskunde, psychologie, sociologie en economie.
Meer informatie over Evolutie interdisciplinair.
In deze cursus maak je kennis met de belangrijkste onderwerpen van een relatief nieuwe discipline; evolutionaire ontwikkelingsbiologie (evo-devo). Deze discipline brengt de ontwikkelingsbiologie in een evolutionaire context en verheldert hoe ontwikkelingsprocessen evolutie sturen.
Meer informatie over Evolutionaire ontwikkelingsbiologie.
Je maakt in detail kennis met de concepten en de praktijk van licht- en electronenmicroscopie. Nadruk ligt op de toepassing van moderne miscrocopie in de celbiologie en structuurbiologie.
Meer informatie over Licht en elektronen microscopie.
In deze cursus leer je hoe het immuunsysteem van planten werkt, hoe goede en slechte microben met elkaar interacteren en wat het succes van deze interacties bepaald.
Meer informatie over Moleculaire plant-microbe interacties.
In deze cursus staat het bestuderen van moleculaire mechanismen in bacteriën en archaea centraal.
Meer informatie over Moleculaire prokaryote microbiologie.
Empathie, oftewel inlevingsvermogen, speelt een centrale rol in veel facetten van ons sociaal-maatschappelijk leven. In deze interdisciplinaire cursus gaan studenten biologie, rechten en sociale wetenschappen met elkaar in debat en maken kennis met de denk- en werkwijzen uit andere disciplines.
Meer informatie over Empathie interdisciplinair.
Je bekijkt gentherapie, tumorontwikkeling, metastasering en het ontstaan van AIDS op cellulair en moleculair niveau.
Meer informatie over Gentherapie, kanker en aids.
Blok 3
Hoe werken toxische stoffen in op mens en milieu? Hoe bepaal je de gezondheidsrisico's voor mens en milieu?
Meer informatie over Toxicologie.
Je leert alles over de rol van stamcellen in celdeling en celdifferentiatie. Je gebruikt daarvoor modelorganismen als de fruitvlieg, rondworm en de zandraket.
Meer informatie over Ontwikkelingsbiologie en genetica.
Wat is het belang van eukaryote micro-organismen (zoals schimmels) voor de natuur? Hoe kunnen we schimmels medicijnen of enzymen voor in wasmiddelen laten produceren?
Meer informatie over Moleculaire eukaryote microbiologie.
Je leert hoe je een wetenschappelijk onderbouwd advies moet geven aan bedrijven en organisaties over allerlei maatschappelijke issues.
Meer informatie over Wetenschapper in advies.
Het doel van deze cursus is om je in aanraking te brengen met alle aspecten van wetenschappelijk onderzoek binnen de celbiologie, neurobiologie en biofysica.
Meer informatie over Molecular cell research.
Je leert hoe planten abiotische stressfactoren zoals droogte en overstroming overleven en hoe zij zich aanpassen op organismaal, cellulair en moleculair niveau?
Meer informatie over Plantenontwikkeling en omgeving.
Natuurgebaseerd ontwerpen is het ontwerpen waarbij je inspiratie uit de natuur haalt voor duurzame en toepasbare oplossingen. Biomimicry is een voorbeeld. In deze cursus zul je een aantal stappen van de ontwerpcyclus “Challenge to Biology” doorlopen, en leer te evalueren en reflecteren op ontwerpproces en uitkomsten.
Meer informatie over Natuurgebaseerd ontwerpen.
In deze cursus verdiep je je in de moleculaire oorzaken van een aantal neuronale ziektes en maak je kennis met verschillende modelsystemen en methoden die gebruikt worden in het neurobiologische onderzoek.
Meer informatie over Neuronale aandoeningen.
De cursus geeft je inzicht in de ecologische structuur en werking van levensgemeenschappen, behoud van biodiversiteit, herstel van habitats, herintroductie van dieren in het wild en het omgaan met conflicten tussen mens en dier.
Meer informatie over Wildlife conservation.
Je leert hoe je een aquatisch ecologisch onderzoek moet opzetten en uitvoeren.
Meer informatie over Aquatische ecologie.
Blok 4
Je kiest zelf een onderwerp uit de biologie en je schrijft hier een scriptie over. Je wordt individueel begeleid door een docent en je krijgt werkcolleges over het schrijven van een scriptie.
Je doet een eigen onderzoek, samen met een onderzoeker die je individueel begeleidt, aan een onderwerp van je keuze.
Je leert over het functioneren van het menselijk afweersysteem en hoe je wiskundige modellen en bioinformatica kunt gebruiken in immunologisch onderzoek.
Meer informatie over Immunobiologie.
In deze cursus leer je om creatief en succesvol om te gaan met open vragen in de biologie, gerelateerd aan onderzoek, ontwikkeling en belang voor de maatschappij.
Meer informatie over Biologie van de biobased economie.
Het functioneren van dieren binnen sociale groepen vereist bepaalde cognitieve vaardigheden. Hoe leren vogels bijvoorbeeld zingen en hoe maken apen ruzies weer goed?
Meer informatie over Cognitie en socio-ecologie.
Je leert over de belangrijkste historische ontwikkelingen die hebben geleid tot de moderne biologie. En je analyseert enkele wetenschapsfilosofische achtergronden van biologische theorieën.
Meer informatie over Geschiedenis en wijsbegeerte.
In deze cursus verwerf je kennis over de evolutionaire processen in, en het functioneren van, complexe biologische systemen. Je leert hoe bio-informatica-benaderingen gebruikt worden om patronen te identificeren en je verwerft theoretische en praktische vaardigheden om deze patronen te analyseren en beoordelen in grootschalige datasets.
Meer informatie over Bioinformatics for comparative genomics.
In deze multidisciplinaire cursus wordt het fenomeen co-evolutie besproken en onderzocht vanuit verschillende invalshoeken en disciplines (microbiële ecologie, bio-informatica, plant-microbe-interacties en plantenecologie).
Meer informatie over Evolutie 3: co-evolutie in theorie en praktijk.
Een van de grootste uitdagingen van wetenschap en samenleving is het vinden van duurzame oplossingen die voldoen aan de voedingsbehoeften van de snel groeiende wereldbevolking. In deze cursus leer je hoe multidisciplinaire wetenschap de wereld in 2050 kan voeden en leer je om innovatieve manieren te bedenken om deze uitdaging aan te gaan.
Meer informatie over Food forward.
Het belangrijkste doel van deze cursus is het ontwikkelen van een begrip van de functionele diversiteit en ecologie van micro-organismen en het leren van de benaderingen die worden gebruikt om de geheimen van de microbiële wereld te ontsluiten.
Meer informatie over Microbiële ecologie.
Je leert kritisch reflecteren op en debatteren over ethische vraagstukken uit de biologie.
Meer informatie over Bio-ethiek.
Werkvormen
Er zijn verschillende soorten werkvormen die terugkomen in de vakken die je volgt. Een indicatie van de verhoudingen hiertussen in het eerste jaar is als volgt:
| Werkvorm | Tijdsbesteding eerste jaar |
|---|---|
| Hoorcollege | 15% |
| Werkcollege | 15% |
| Practicum | 15% |
| Groepswerk | 5% |
| Zelfstudie | 50% |
De colleges zijn voor 95% in het Nederlands. Van de literatuur is ongeveer 80% in het Engels.
Groepsgroottes
Er zijn gemiddeld 400 eerstejaarsstudenten die aan de studie Biologie beginnen. In de hoorcolleges zit je dan ook met 400 medestudenten. Bij een werkcollege zitten in het eerste jaar gemiddeld 20 studenten.
Studiepaden
Al in blok 3 van het eerste jaar mag je zelf vakken kiezen en vanaf jaar 2 ben je grotendeels vrij in het kiezen van vakken. Het is verstandig je hierbij te laten leiden door de zogenaamde studiepaden, waarmee je binnen je studierichting(en) kiest. De studiepaden geven ook zicht op mogelijke vervolgopleidingen en beroepsperspectieven. Je hebt keuze uit de volgende 11 studiepaden:
- Celbiologie
- Ecologie en natuurbeheer
- Gedragsbiologie
- Microbiologie
- Evolutiebiologie
- Neurobiologie
- Mariene Wetenschappen
- Toxicologie
- Theoretische Biologie en Bioinformatica
- Plantenbiologie
- Ontwikkelingsbiologie
Studielast
Het tempo van een universitaire studie ligt hoger dan je van de middelbare school gewend bent. Je maakt soms lange dagen in de practicumzaal en je moet in staat zijn om veel (vaak Engelse) stof snel te verwerken. Per week ben je tot 40 uur met je studie bezig en je moet je rooster zelf plannen. Doordat je als biologiestudent in Utrecht maar twee vakken per blok volgt, is dit goed te doen. Het aantal contacturen ligt in het eerste jaar gemiddeld op 18 uur per week.
Bindend studieadvies
Net als op alle andere Nederlandse universiteiten hanteren we in Utrecht een bindend studieadvies (BSA). Dit betekent dat je in je eerste studiejaar een minimum aantal studiepunten moet halen om verder te mogen met je studie. Bij Biologie ligt dit minimum op 45 studiepunten (van de in totaal 60 te behalen punten). Haal je dit niet, dan moet je met je studie stoppen. De studieadviseur of tutor helpt je bij het zoeken naar een studie die beter bij je past.