Promotie: Vitamin D and mineral metabolism in the hindgut fermenting Pachyderms

G.R. Bruins- van Sonsbeek

tot

In dierentuinen worden bij olifanten, neushoorns en tapirs (dikhuiden) problemen met de mineralenbalans beschreven, zoals tekort aan calcium bij de Aziatische olifant, tekort aan fosfaat bij de zwarte neushoorn, en een overschot aan ijzer bij verschillende neushoorn- en tapirsoorten. Deze mineralen-disbalans kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals stagnatie tijdens de geboorte, afwijkende botgroei en zelfs de dood. 
Een voor de hand liggende verklaring voor het ontstaan van een mineralen-disbalans zijn verschillen in leefomstandigheden in het wild versus Nederlandse/Europese dierentuinen. Zo krijgen dikhuiden in dierentuinen vaak ander voer dan in het wild, omdat de planten die ze daar eten niet of nauwelijks beschikbaar zijn. Daarnaast ligt hun natuurlijke habitat veel dichter bij de evenaar, waar het veel warmer is en meer UV-blootstelling is die beide nodig zijn voor aanmaak van vitamine D. Vitamine D is belangrijk voor de mineralenbalans, en met name voor calcium en fosfaat. 
De onderzoeken uit dit proefschrift suggereren dat Aziatische en Afrikaanse olifanten en Maleise tapirs weinig tot geen vitamine D in de huid aanmaken, in tegenstelling tot de Indische en zwarte neushoorns, hoewel de laatste in de winter mogelijk niet afdoende hoeveelheden produceren. Bij Afrikaanse olifanten en Maleise tapirs werden geen problemen met calcium of fosfaat gezien, mogelijk doordat vitamine D een minder grote rol speelt in de mineralenbalans, zoals ook bij paarden het geval is. 
De hoge beschikbaarheid van ijzer door een ander dieet dan in het wild lijkt niet de enige oorzaak te zijn voor het ontstaan van een ijzeroverschot bij de zwarte neushoorn. Er lijkt meer ontregeling in het lichaam te zijn, wat uiteindelijk leidt tot een overschot aan ijzer, maar ook kan leiden tot een tekort aan fosfaat. 
Voorgenoemde resultaten helpen gerichte adviezen te geven aan dierentuinen voor aanpassingen in leefomstandigheden van deze dieren om zo hun gezondheid en welzijn te optimaliseren.

Begindatum en -tijd
Einddatum en -tijd
Locatie
Academiegebouw en online (livestream link)
Promovendus
G.R. Bruins- van Sonsbeek
Proefschrift
Vitamin D and mineral metabolism in the hindgut fermenting Pachyderms
Promotor(es)
prof. dr. ir. W.H. Hendriks
prof. dr. H.S. Kooistra
Co-promotor(es)
dr. R.J. Corbee
dr. Y.R.A. van Zeeland