Promotie Tijn Schmitz: Een nieuw licht op afhankelijkheidsrelaties in taal

Op donderdag 19 juni verdedigt taalkundige Tijn Schmitz zijn proefschrift ‘Processing Dependencies in Discourse: Memory Retrieval in Dependency Resolution Beyond the Syntactic Domain’. Hierin laat hij zien dat de relaties tussen verschillende zinnen minstens even belangrijk zijn voor taalbegrip als relaties binnen een zin.

Afhankelijkheidsrelaties voorbij het zinsniveau

Taal bevat talloze afhankelijkheidsrelaties: woorden, zinsdelen, klanken en andere taalelementen hangen op een bepaalde manier met elkaar samen. Ze beïnvloeden elkaar en kunnen niet los van worden elkaar begrepen. Neem de zin ‘Hij eet een appel’. ‘Eet’ is afhankelijk van ‘hij’, want het werkwoord moet overeenkomen met het onderwerp. En ‘een appel’ is afhankelijk van ‘eet’, want dat is het lijdend voorwerp van het werkwoord.

In eerder onderzoek is veel aandacht geweest voor het effect van syntactische regels. Dat zijn de grammaticale regels die bepalen hoe woorden in een taal tot een zin gecombineerd worden. Schmitz zag echter dat de afhankelijkheidsrelaties ook búíten het syntactische domein bestaan. Relaties tussen elementen in verschillende zinnen, zegt hij, zijn eveneens cruciaal voor het produceren en begrijpen van taal. Deze grotere schaal heet ‘discourse’.

In zijn dissertatie biedt Schmitz nieuwe inzichten voor het begrijpen van afhankelijkheidsrelaties in discourse. Hiermee draagt hij bij aan een completer beeld van de taalverwerking.