Promotie: Preventing corruption of civil servants in France, Romania and the Netherlands

Johan Bouman verdedigt zijn proefschrift over anticorruptiewetgeving en -beleid, op 19 februari 2021 aan de Universiteit Utrecht. De titel luidt: Preventing corruption of civil servants in France, Romania and the Netherlands. A comparative study of law and policy.

Samenvatting

Dit onderzoek vergelijkt anticorruptiewetgeving en -beleid in Frankrijk, Nederland en Roemenië, om te zien hoe deze landen corruptie onder ambtenaren proberen te voorkomen. Deze drie EU-lidstaten hebben vergelijkbare wetgeving, maar verschillende publieke sector-culturen. Ook hebben ze verschillende benaderingen gekozen in corruptiepreventie.

Uit het onderzoek blijkt dat het hoogst scorende land op integriteit bij internationale vergelijkingen, Nederland, ook het land is waar centraal beleid en instellingen ter voorkoming van corruptie het minst zijn ontwikkeld. Dit is geen positieve correlatie tussen meer wetten en instellingen enerzijds, en meer corruptie anderzijds, maar geeft wel aan dat wetgeving en instellingen waarschijnlijk niet een beslissende factor in corruptiepreventie zijn. In ieder geval niet de enige. Dit is een waarschuwing voor politici die dergelijke maatregelen willen invoeren.

Roemenië is volgens alle maatstaven het corruptste van de drie landen, maar het heeft uitgebreide instrumenten ontwikkeld om integriteitsincidenten in de publieke sector te meten en te beheersen. Hoewel de Roemeense benadering voor verbetering vatbaar is, speelt ook mee dat meer meten nu eenmaal meer gegevens oplevert. Het hangt er ook vanaf, wat er gemeten wordt. Er zijn bijvoorbeeld vele veroordelingen voor belangenverstrengeling in Roemenië, terwijl dat in Nederland geen apart misdrijf is.

Frankrijk heeft in het recente verleden een aantal grote corruptieschandalen gehad. Het lijkt erop dat de overheid nu vastbesloten is om meer grip te krijgen op integriteit en corruptiepreventie, hoewel de focus nog niet ligt op ‘gewone’ ambtenaren. Er zijn nieuwe instellingen en beleidsinstrumenten gestart, maar op de resultaten moeten we nog wachten.