Promotie: Nanocar: A nanobody-based carrier platform for targeting inside the blood vessel VHH-targeted approach for intravascular diagnostics and therapies of cardiovascular diseases

Cardiovasculaire ziekten, zoals hartinfarct en beroerte, zijn wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak en zijn verantwoordelijk voor ongeveer een derde van alle sterfgevallen. Deze ziekten worden gekenmerkt door de vorming van bloedstolsels die bloedvaten blokkeren, wat leidt tot een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen. Huidige diagnostische methoden zijn niet effectief in het detecteren van vernauwde bloedvaten of kleine bloedstolsels, terwijl huidige behandelingen tegen bloedstolsels nadelige effecten hebben. Nanobodies kunnen zowel diagnose als behandeling verbeteren.

Nanobodies zijn afgeleid van antilichamen die worden gevonden in lama's. Nanobodies zijn 10 keer kleiner dan menselijke antilichamen, wat zorgt voor een sterkere binding aan hun doeleiwit en verbeterde penetratie van weefsels zonder een immuunrespons op te wekken. Het eerste nanobody-gebaseerde therapeutische middel werd goedgekeurd in 2018 en andere worden momenteel onderzocht in klinische onderzoeken. Nanobodies hebben ook aangetoond van meerwaarde te zijn bij het visualiseren van tumoren en het ondersteunen bij visualisatie tijdens chirurgie.

Dit proefschrift onderschrijft de veelzijdigheid van nanobodies bij het diagnosticeren en behandelen van cardiovasculaire ziekten. Hiertoe hebben we een nanobody ontwikkeld dat interfereert met de functie van trombomoduline, een molecuul dat zich bevindt in aangetaste bloedvaten. Deze nanobody kan de vorming van bloedstolsels vertragen. Een ander nanobody, gericht op een stollingscomponent genaamd Von Willebrand-factor, werd gekoppeld aan een natuurlijk enzym. Deze combinatie van nanobody en enzym was effectief bij het afbreken van bloedstolsels in diermodellen van acute ischemische beroerte. Ten slotte hebben we een nanobody ontwikkeld dat bindt aan fibrine, een ander belangrijk onderdeel van bloedstolsels, en dit gekoppeld aan een fluorescerende liposoom. Deze combinatie van nanobody en liposoom kon lokale bloedstolselvorming in bloedvaten visualiseren.