Promotie Mayken Jonkman: De weg naar succes voor Nederlands kunstenaars in Parijs

Op vrijdag 16 mei verdedigt Mayken Jonkman haar proefschrift ‘Paris Calling: A Dutch Artists’ Guide to Success in the French Capital, 1774-1914’. In dit proefschrift onderzoekt Jonkman de ervaringen van Nederlandse kunstenaars die in de negentiende eeuw naar Parijs trokken en daar meer succes boekten dan in eigen land. Hoe wisten deze kunstenaars, als buitenstaanders in een vreemd land, erkenning en succes te behalen in de Franse hoofdstad?

Succes in de Franse hoofdstad

In de negentiende eeuw reisden honderden Nederlandse kunstenaars naar Parijs op zoek naar inspiratie, opleiding en carrièrekansen. Verschillende van hen wisten uit te groeien tot zeer succesvolle kunstenaars. De reis naar Parijs vergrootte hun kans op succes aanzienlijk ten opzichte van een carrière in Nederland.

Het blijkt dat succes – de positieve reactie van anderen – werd bereikt wanneer kunstenaars toegang wisten te krijgen tot de Franse kunstwereld. Hun werk werd zichtbaar, ze investeerden in hun Franse netwerk en beschikten over een behendig aanpassingsvermogen. Zodra kunstenaars eenmaal succes hadden verworven, moesten ze dat niveau zien vast te houden – niet alleen door hun kunst, maar ook door het onderhouden en uitbreiden van hun netwerk.

Het belang van het negentiende-eeuwse Parijs

De Parijse kunstwereld van de negentiende eeuw een bevoorrechte omgeving was, die vooral de voorkeur gaf aan mannelijke kunstenaars uit de midden- en hogere klasse met geld, connecties en een degelijke opleiding – inclusief kunstopleiding en beheersing van de Franse taal. Voor vrouwen, arbeiders en kunstenaars uit de Nederlandse koloniën lagen de kansen op succes aanzienlijk lager.

Jonkmans onderzoek vormt een waardevolle bouwsteen in het begrip van het belang van het negentiende-eeuwse Parijs. Hoewel succes in de Franse hoofdstad achteraf soms eenvoudig lijkt, was het in werkelijkheid een precaire evenwichtsoefening, waarbij kunstenaars voortdurend moesten herijken om hun positie te behouden én verder uit te bouwen.