Promotie Max van der Linden: Hoe de discussies over diepe hersenstimulatie (niet) bijdragen aan psychiatrische behandelingen

Op 17 april verdedigt Max van der Linden zijn proefschrift ‘Elektrisch evenwicht: Een geschiedenis van diepe hersenstimulatie bij psychiatrische stoornissen (1860-2020)’. In zijn onderzoek overziet Van der Linden de wetenschappelijke en maatschappelijke discussies over de behandeling van psychiatrische patiënten, die minder nieuw is dan ze op het eerste gezicht misschien lijkt.

Wetenschappelijke en maatschappelijke discussies

Diepe hersenstimulatie is momenteel regelmatig in het nieuws als moderne behandeling voor psychiatrische stoornissen. Het gebruik van elektrische impulsen diep in de hersenen is echter minder nieuw dan vaak gedacht, schrijft Van der Linden. De eerste patiënten werden er namelijk 75 jaar geleden al mee behandeld.

De geschiedenis van de behandelmethode is woelig, ziet Van der Linden. Tijdens de Koude Oorlog droeg diepe hersenstimulatie in de Verenigde Staten bij aan de angst voor (totalitaire) ‘mind control’ van burgers. En in de jaren zeventig verzette de antipsychiatrische beweging zich fel tegen experimenten met diepe hersenstimulatie.

Door de controverses vonden er aan het eind van de jaren zeventig nauwelijks meer psychochirurgische ingrepen, inclusief diepe hersenstimulatie, plaats, ondanks wetenschappelijk inzicht dat het effectieve behandelingen konden zijn.

Herintroductie

Twintig jaar geleden werd diepe hersenstimulatie opnieuw geïntroduceerd als behandelmethode voor psychiatrisch patiënten. En opnieuw leidde de methode tot door hypes gedreven discussies in wetenschap en media, signaleert Van der Linden.

Hij ziet dat de medische en maatschappelijke discussies werden en worden gevoerd vanuit sterke utopische en dystopische ideeën over diepe hersenstimulatie. Van der Linden concludeert dat wetenschappelijke en maatschappelijke discussies over psychiatrische behandelingen baat hebben bij realisme en nuance.