Promotie Jan van Daal: Het geheim van blijvende pracht in middeleeuwse kunst

Op vrijdag 16 mei verdedigt Jan van Daal zijn proefschrift ‘On Durable Splendour in Medieval Art, c. 1100-1450’. In zijn proefschrift onderzoekt Van Daal de bestendigheid van ‘luister’ in middeleeuwse kunst.

Luister en bestendigheid

Veel middeleeuwse teksten tonen aan dat de wisselwerking tussen licht en kostbare materialen essentieel was voor hoe opdrachtgevers en kunstenaars kunst produceerden en ervaarden. De term ‘luister’ omvat het esthetische ideaal dat deze wisselwerking representeert.

Deze middeleeuwse teksten – en sommige overgeleverde kunstwerken – tonen ook aan dat opdrachtgevers en ambachtslieden niet alleen nadachten en spraken over de aanschijn van luisterrijke kunst, maar ook over hoe deze kunstwerken er door de tijd heen moesten blijven uitzien. Ze dachten dus na over de bestendigheid van de kunst.

Anticiperen

De middeleeuwse betekenis van bestendigheid is nog niet eerder bestudeerd. Van Daal analyseerde teksten over het aanbesteden en vervaardigen van kunst, zoals contracten en kunsttechnologische recepten. Hij richtte zich hierbij op kunst gemaakt met kleurstoffen, edelstenen, glas en edelmetalen. Ook onderzocht hij overgeleverde kunstwerken.

Van Daal concludeert dat middeleeuwse opdrachtgevers en kunstenaars duurzame luister beschouwden als iets wat bereikt kon worden door potentiële schade aan een kunstwerk te anticiperen. Daarnaast was bestendigheid iets waar opdrachtgevers en kunstenaars waardering voor hadden wanneer ze dachten, spraken en schreven over luisterrijke kunst.