Promotie Inte Gloerich: Blockchain als waarheidsmachine?

Op maandag 3 februari verdedigt Inte Gloerich haar proefschrift ‘Reimagining the Truth Machine: Blockchain Imaginaries Between the Rational and the More-than-Rational’. In dit proefschrift bespreekt Gloerich het wijdverbreide idee dat blockchain een ‘waarheidsmachine’ is.

Blockchain en de post-truth wereld

Blockchain is een technologie die gegevens opslaat in digitale ‘blokken’ die met elkaar verbonden zijn als een soort ketting. Zo’n ketting heeft niet één centraal machtspunt, maar wordt beheerd door een netwerk van gebruikers. Al iemand de gegevens wil wijzigen, moet iemand anders uit het netwerk toestemming geven. Wie die toestemming kan geven wordt besloten door een willekeurige, algoritmische ‘loterij’. Hierdoor wordt blockchain gezien als veilig, transparant en bijna onmogelijk te vervalsen.

Het idee leeft dat blockchain een ‘waarheidsmachine’ kan zijn en daarmee een oplossing voor de uitdagingen van het post-truth tijdperk. Men denkt dat blockchain, doordat het een gedecentraliseerd en algoritmisch systeem is, kan leiden tot logische, universele en objectieve waarheden, vrij van menselijke vooringenomenheid.

Aan een idee van ‘waarheid’ moeten echter aannames en wereldvisies ten grondslag liggen, en Gloerich onderzocht welke dat zijn in de blockchaincultuur.

Het toevertrouwen van ‘waarheid’ aan algoritmische processen

In haar proefschrift verkent Gloerich de blockchaincultuur aan de hand van vier casestudy’s. Ze constateert een complexe balans tussen rationalisme en diverse vormen van geloof, die zij het ‘meer-dan-rationele’ noemt, zoals het geloof dat data uit de ‘waarheidsmachine’ een alziend, bijna goddelijk perspectief op de wereld biedt.

Gloerich belicht daarbij de gevaren van het toevertrouwen van ‘waarheid’ aan algoritmische processen. Om toekomstvisies rond complexe technologieën zoals blockchain en kunstmatige intelligentie opener en inclusiever te maken, bespreekt ze bovendien artistiek-activistische methoden die hierin een rol kunnen spelen.

Voor gasten die haar verdediging bijwonen in het Academiegebouw, houdt Gloerich vanaf 12.00 uur een lekenpraatje.