Promotie: Een onderzoek naar macro-economisch modelleren in de praktijk

Op vrijdag 29 september 2023 om 12.15 uur zal Sebastiaan Tieleman zijn proefschrift Validation: A Window into Economic Practice verdedigen.

Modellen spelen een belangrijke rol binnen de macro-economie als wetenschappelijke praktijk. Ze worden onder andere gebruikt om voorspellingen te doen over de toekomst en over de effecten van beleid. Het is daarom van belang om op een systematische manier te begrijpen hoe modellen in de wetenschappelijke praktijk worden gebouwd, gebruikt en geëvalueerd. De evaluatie van modellen bestaat voornamelijk uit het vergelijken van model uitkomsten met data.

In zijn dissertatie neemt Sebastiaan Tieleman drie casus uit de macro-economische praktijk onder de loep.  De eerste casus behandeld de evaluatie van de relatief nieuwe agent-gebaseerde modellen. Dit zijn computersimulatie modellen waarin een groot aantal gemodelleerde economische agenten met elkaar interacteren. De uitkomst van deze casus is dat agent-gebaseerde modellen een unieke structuur hebben die een eigen manier van evaluatie vereist.

De tweede casus richt zich op zogeheten dynamische stochastische algemene evenwichtsmodellen. Dit type modellen wordt veel gebruikt door centrale banken en planbureaus. De casus beschrijft hoe het toepassen van statistische ramingsmethoden het mogelijk heeft gemaakt om steeds grotere en meer complexe modellen te bouwen van dit type. De keerzijde hiervan is echter dat het de uitkomsten van modelevaluaties ook moeilijker te begrijpen maakt.

De derde casus gaat over het fenomeen van modeloverdracht tussen verschillende wetenschappelijke vakgebieden. Ter illustratie wordt het Yule Process onderzocht. Dit is een model dat is ontwikkeld binnen de evolutionaire biologie maar later is hergebruikt in de economie. Een belangrijke verklaring voor zulke modeloverdracht is het bestaan van universele empirische patronen die in meerdere vakgebieden worden waargenomen.

Nieuw modelconstructieraamwerk

Tot slot verwerkt Tieleman de inzichten vanuit deze drie cases tot een nieuw modelconstructieraamwerk dat helpt om modelbouw en evaluatie beter te begrijpen. De conclusie vanuit dit raamwerk is dat modellen worden gebouwd zodat ze voldoen aan bepaalde evaluatiecriteria. Deze evaluatiecriteria kunnen bijvoorbeeld theoretisch zijn: klopt het model volgens een deze theorie? Of empirisch: is het model in staat om bepaalde statische patronen te reproduceren? Daarnaast wordt in het raamwerk het belang van het modeldoel benadrukt. Een model kan bijvoorbeeld worden gebouwd voor puur kwantitatieve voorspellingen, of het model kan worden gebouwd om een fenomeen te verklaren. Welke evaluatiecriteria uiteindelijk relevant zijn voor de bouw van het model houdt sterk verband met dit modeldoel.

Sebastiaan Tieleman is post doc aan de universiteit van Pisa en als promovendus verbonden aan de Utrecht University School of Economics (U.S.E.).