Promotie: Duurzame publieke inkoop

Op maandag 26 mei om 12.00 uur, verdedigt Ruben Nicolas zijn proefschrift Sustainable Public Procurement: A Multidisciplinary Analysis.

De inkoop van goederen, werken en diensten door de publieke sector, bijvoorbeeld software, openbaar vervoer, infrastructuur, vaccins en defensiematerieel bedraagt ongeveer 17% van het de wereldeconomie. Vanwege dit grote economische aandeel kan de publieke inkoop ook strategisch worden ingezet voor hogere maatschappelijke waardecreatie. Door bijvoorbeeld milieudoelen mee te nemen in inkoopbeslissingen kunnen overheden de ecologische voetafdruk van hun inkoop beperken, terwijl zij daarmee ook de verduurzaming en innovatie door leveranciers aanjagen.

Hoewel het nut van duurzame publieke inkoop steeds meer wordt erkend, op beleidsniveau en in het aanbestedingsrecht, is de toepassing ervan in de praktijk vooralsnog beperkt. Met zijn proefschrift wil Ruben Nicolas meer duidelijkheid geven over hoe dit komt. Drie empirische onderzoeken, naar wat aanbestedende diensten motiveert om duurzaam in te kopen en waarom sommige handelingen effectiever zijn dan andere om bredere maatschappelijke waarde te creëren, brengen hem tot de volgende conclusies:
 

• Het verhelpen van veelgenoemde belemmeringen voor duurzaam inkopen, zoals financiële tekorten en gebrek aan inhoudelijke kennis, leidt niet per definitie tot meer duurzame inkoop, omdat deze doorgaans samenhangen met andere factoren in het bredere institutionele context.
   
• Inkopers spannen zich in voor duurzaamheid, in zoverre dit hun legitimiteit, of licence to operate, kan beïnvloeden, hetgeen afhangt van de verwachtingen en kaders vanuit onder andere beleid, wet- en regelgeving, leveranciers, bestuur en de maatschappij.
   
• Wanneer aanbestedende diensten verschillende maatschappelijke doelen tegelijk nastreven, neemt de operationele complexiteit van contracten toe en wordt de controle op uitbestede taken moeilijker. Nicolas legt uit hoe deze knelpunten op te lossen zijn en welke afwegingen bepalend zijn voor de vormgeving van contracten met private en/of maatschappelijke uitvoerders. 

Meer transparantie, meer samenwerking

In het licht van de aankomende hervormingen van het Europese aanbestedingsrecht, pleit Nicolas met zijn onderzoek allereerst voor een hogere transparantie van de publieke inkoop, om zo duurzaam inkoopgedrag te stimuleren dat in lijn ligt met gestelde maatschappelijke doelen en oppervlakkig ‘afvinken’ ontmoedigt. Daarnaast pleit Nicolas voor verruimde mogelijkheden binnen de aanbestedingswet om overheidsopdrachten aan maatschappelijke partijen te gunnen, en samen te werken met (potentiële) leveranciers.

Ruben Nicolas is als promovendus verbonden aan de Utrecht University School of Economics (U.S.E.).