Promotie: Digital innovation and sustainability transitions - Exploring the twin transition in energy-intensive processing industries

tot

Terwijl de klimaatcrisis en andere maatschappelijke uitdagingen toenemen, komt de rol van digitale technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) steeds meer in de schijnwerpers te staan. Deze innovaties worden gepresenteerd als game-changers en zouden de opplossing zijn om emissies te verminderen en industrieën te transformeren. Maar maken ze deze belofte waar? Dit proefschrift onderzoekt de "dubbele transitie" (twin transition) van digitalisering en verduurzaming en bestudeert hoe technologieën zoals AI invloed hebben op duurzaamheidsdoelen in energie-intensieve industrieën zoals staal en chemie. Het onderzoek is gebaseerd op een inventarisatie van 140 AI-tools en 12 interviews met belangrijke internationale actoren in de staalsector, evenals 28 interviews met belanghebbenden in digitale innovatie binnen de Nederlandse procesindustrie.

De bevindingen laten zien dat het mes aan twee kanten snijdt. AI heeft de potentie om processen te optimaliseren, verspilling te verminderen en allerlei soorten efficiëntie te realiseren. Zo kan AI bijvoorbeeld helpen om storingen in apparatuur te voorspellen en te voorkomen, waardoor allerlei middelen worden bespaard. Maar er is een keerzijde: dezelfde technologieën versterken vaak bestaande, fossiel-gebaseerde systemen in plaats van de radicale veranderingen te stimuleren die nodig zijn voor een koolstofarme economie.

Dit onderzoek toont aan dat de manier waarop we digitale innovaties inzetten net zo belangrijk is als de technologie zelf. De impact op duurzaamheid hangt af van hoe we de ontwikkeling en toepassing digitale innovaties sturen. Door betere beleidsmaatregelen en -kaders te ontwerpen, kunnen we ervoor zorgen dat digitale hulpmiddelen actief bijdragen aan vergroenings-inspanningen in plaats van deze te vertragen. Het doelgericht afstemmen van digitalisering en duurzaamheid vereist dat beleidsmakers en industriële leiders systemische barrières aanpakken, innovatiesystemen heroriënteren en gevestigde belangen confronteren die de “dubbele transitie”-narratief misbruiken om de status quo te behouden. Alleen door deze uitdagingen aan te pakken kunnen digitale technologieën zoals AI echt bijdragen aan transformatieve verandering.

Begindatum en -tijd
Einddatum en -tijd
Locatie
Academiegebouw, Domplein 29 & online (livestream link)
Promovendus
N. John
Proefschrift
Digital innovation and sustainability transitions - Exploring the twin transition in energy-intensive processing industries
Promotor(es)
prof. dr. K. Frenken
Co-promotor(es)
dr. J.H. Wesseling
Meer informatie
Full text via Utrecht University Repository