Promotie: Coordinating the Water, Energy and Food Nexus Through Law

Op woensdag 28 mei verdedigt Nicola Harvey haar proefschrift getiteld 'Coordinating the Water, Energy and Food Nexus Through Law'. De kern van het nexusdenken is de erkenning dat water-, energie- en voedselbronnen met elkaar zijn verbonden in een web van complexe interacties, waarbij verbruik en beschikbaarheid elkaar wederzijds beïnvloeden. Dit vraagt om aanpassing van bestaande bestuurlijke kaders, zodat trade-offs kunnen worden beheerst en synergieën kunnen worden benut. Dit proefschrift onderzoekt de rol van wet- en regelgeving in het bevorderen dan wel belemmeren van verticale en horizontale beleidscoördinatie in de water-, energie- en voedselnexus. Uit een casestudy van Kaapstad, Zuid-Afrika, worden lessen getrokken omtrent de kenmerken waaraan een wet- en regelgevingskader dat deze beleidscoördinatie ondersteunt zou moeten voldoen.

Door de groei van de wereldbevolking en de toenemende vraag naar water, energie en voedsel, in combinatie met de door klimaatverandering veroorzaakte schaarste, neemt de kans op onderling samenhangende voedseltekorten, waterschaarste en ontoereikende energievoorziening in de toekomst toe. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, zijn nieuwe denkwijzen en flexibele vormen van hulpbronnenbeheer noodzakelijk. In het bijzonder is er meer aandacht en begrip nodig voor de onderlinge afhankelijkheid en verwevenheid van beleidsdomeinen op het gebied van water, energie en voedsel.

De benadering van water, energie en voedsel als een nexus wordt steeds vaker gepresenteerd als een mondiale onderzoeksagenda en als opkomend ontwikkelingsparadigma. De kern van het nexusdenken is de erkenning dat water-, energie- en voedselbronnen met elkaar zijn verbonden in een web van complexe interacties, waarbij verbruik en beschikbaarheid elkaar wederzijds beïnvloeden. Deze benaderingswijze stimuleert de hervorming van bestaande bestuurskaders om beter in te spelen op intersectorale afhankelijkheden, met als doel om trade-offs te managen en synergieën te benutten. De veronderstelling is dat dit zal leiden tot een effectiever beheer van hulpbronnen, en daarmee tot het verzachten van de negatieve gevolgen van onzekerheid op het gebied van water, energie en voedsel. Ondanks de toegenomen wetenschappelijke en beleidsmatige aandacht is de water-, energie- en voedselnexus geen helder omlijnd concept, noch een getest en breed geaccepteerd kader. Het blijft een opkomende agenda, die aanzienlijke conceptuele en praktische uitdagingen met zich meebrengt.

Dit proefschrift onderzoekt bestaande conceptualiseringen van de water-, energie- en voedselnexus, in het bijzonder met betrekking tot de toepassing ervan binnen de desbetreffende beleidsdomeinen, om het achterliggende nut ervan vast te stellen. Vertrekkend vanuit de benadering van de nexus als een analytische lens waarmee intersectorale afhankelijkheden in besluitvorming kunnen worden overwogen en geprioriteerd, wordt in dit onderzoek nagegaan wat de implicaties zijn van nexusdenken voor het recht. Het onderzoek analyseert met name welke juridische factoren van belang zijn om verticale en horizontale coördinatie binnen de nexus te bevorderen. Dit vergt een positionering van het recht binnen de bredere institutionele context die het politieke besluitvormingsproces op het gebied van water-, energie- en voedselbeleid vormgeeft, teneinde te begrijpen welke rol het recht speelt bij het mogelijk maken dan wel beperken van coördinatie.

Aan de hand van organisatorische, doctrinaire en empirische analyses van bestaande coördinatieprocessen in de case study Kaapstad, Zuid-Afrika, worden lessen getrokken uit zowel de successen als de tekortkomingen. Op basis hiervan wordt inzicht verkregen in de kenmerken van een stimulerende regelgevende omgeving. Tot slot worden aanbevelingen geformuleerd voor factoren die moeten worden meegewogen in het ontwerp van regelgeving om de coördinatie tussen water-, energie- en voedselbeleid beter kunnen ondersteunen.