Promotie Anna-Luna Post: Claiming Fame for Galileo

Hoe word je beroemd als wetenschapper, en hoe stuurt dit onze kennis? Wordt onderzoek van bekende wetenschappers eerder voor waar aangenomen, of hoeft dit niet het geval te zijn? In het promotieonderzoek van Anna-Luna Post (Talen, Literatuur en Communicatie) stond deze vraag centraal en nam zij als uitgangspunt één van de meest beroemde én omstreden wetenschappers aller tijden: Galileo Galilei. Op 30 september promoveert zij aan de Universiteit Utrecht.

Galileo’s geloofwaardigheid

In 1610 deed Galileo met behulp van de recent uitgevonden telescoop verschillende astronomische ontdekkingen, die meteen veel aandacht kregen – zowel van andere geleerden als van een breder publiek. De mogelijk vergaande implicaties van Galileo’s ontdekkingen, het instrument waarmee hij ze deed, en Galileo’s persoonlijke geloofwaardigheid, gaven echter aanleiding tot stevige discussie.

Galileo’s roem

Post onderzocht ten eerste hoe Galileo’s roem in dit spanningsveld tot stand kwam: welke individuen, groepen en praktijken waren daarin leidend, en wat dreef hun handelen? Ze laat zien dat Galileo’s roem juist ook door niet-wetenschappers gevormd werd, en dat de inmenging van bijvoorbeeld hovelingen, dichters en priesters cruciaal was voor de manier waarop zijn roem tot stand kwam. Door te kijken naar gedichten, preken, en brieven wordt duidelijk hoe door verschillende soorten publiek op Galileo gereageerd werd, en waarom zij zo sterk op hem reageerden. Zo wordt duidelijk dat zowel Galileo’s mede- als tegenstanders handelden uit pragmatische én ideologische motieven.

Roem als wispelturige graadmeter

Daarnaast stelde Post de vraag hoe Galileo’s roem zijn geloofwaardigheid beïnvloedde. Post: “Ik laat zien dat roem binnen de geleerdencultuur functioneerde als belangrijke, maar wispelturige graadmeter voor geloofwaardigheid: waar sommigen Galileo’s beroemdheid zagen als een teken van kwaliteit, zagen anderen hierin juist een gevaar. De specifieke koppeling die verschillende groepen en individuen maakten tussen zijn roem en zijn wetenschappelijke geloofwaardigheid hing voor een belangrijk deel bepaald samen met juridische en religieuze praktijken en overtuigingen.”

Roem van wetenschappers

“Hoewel mijn promotieonderzoek zich specifiek richt op de casus van Galileo en de periode waarin hij zelf leefde, zijn er duidelijke paralellen te trekken met het heden: zo zien we ook vandaag de dag dat de roem van wetenschappers voor een groot deel gevormd wordt via niet-wetenschappelijke kanalen – een goed voorbeeld is de manier waarop De Wereld Draait Door wetenschappers als Robbert Dijkgraaf en Beatrice de Graaf onder de aandacht van een groot publiek bracht”, geeft Post aan.