Afscheid Berteke Waaldijk: Vrijheid, gelijkheid en gezelligheid. Over stages en academische vrijheid

Op 30 september 2024 houdt Berteke Waaldijk haar afscheidsrede als hoogleraar Taal- en cultuurstudies (TCS): 'Vrijheid, gelijkheid en gezelligheid: Over stages en academische vrijheid'.

Academische vrijheid

Is wetenschap zo bijzonder dat het een eigen vrijheid verdient? Dichters hebben dichterlijke vrijheid. Universiteiten hebben academische vrijheid. Maar voor wie geldt die vrijheid? Voor toponderzoekers, docententeams, protesterende studenten, voor studenten die hun bachelor zelf willen inrichten?

Ontmoeting tussen praktijk en theorie

Sinds de elfde eeuw zijn universiteiten vaak en radicaal van karakter veranderd. Waaldijk bespreekt de spanning tussen de universiteit als bolwerk van wetenschappelijk onderzoek en als instelling die studenten voorbereidt op beroepspraktijken op academisch niveau.

Past de vrijheid van denken, het stellen van ongemakkelijke vragen en het betwijfelen van kennis alleen bij academisch onderzoek? Of speelt het even krachtige als kwetsbare ideaal van academische vrijheid ook een rol in de voorbereiding op banen en actief burgerschap? 

In stages - net als in community-based research, feministisch actie-onderzoek, opdrachtonderzoek, Community Engaged Learning en valorisatieprojecten - ontwikkelen studenten zich door de ontmoeting tussen praktijk en theorie. Stages zijn daarom bij uitstek de plek waar academische vrijheid voor de 21ste eeuw kan worden ingevuld.

Berteke Waaldijk

Berteke Waaldijk is genderhistorica en een hoogleraar Taal- en cultuurstudies aan de Universiteit Utrecht, gespecialiseerd in interdisciplinaire genderstudies en historisch onderzoek naar sekse, cultuur en burgerschap.

Ze publiceert over verschillende onderwerpen, waaronder geschiedenis van sociaal werk, koloniale cultuur en Nederlandse vrouwenbewegingen. Van 2004 tot 2022 coördineerde zij de opleiding TCS. Zij is bij het departement Media en Cultuurwetenschappen verbonden aan het Graduate Gender Programme.

Het afscheidscollege van Berteke Waaldijk is tevens een hoorcollege in de TCS-cursus ‘Theorie en Praktijk van de geesteswetenschappen’ waarin TCS-studenten reflecteren op de kennis die zij verkregen in hun door hen zelf ingerichte bachelor-programma. Na de bijeenkomst vindt er een receptie plaats in het Academiegebouw.

De afscheidsrede is onderdeel van de Afscheidsdag Berteke Waaldijk.