"Wij willen studenten actief laten nadenken over hun rol in de veehouderij"
Dierenartsen van de toekomst leren over duurzame landbouw
De maatschappij vraagt om meer duurzaamheid binnen de agrarische sector. Hoe leren de dierenartsen van de toekomst waar kansen op het gebied van duurzaamheid liggen? Hoe kunnen ze bijdragen aan de overgang naar meer duurzame voedselproductiesystemen? Docenten Gerrit Koop, Adriaan Antonis en masterstudent Yoni Veldhuis vertellen over de nieuwe challenge based opdracht over de transitie van de veehouderij binnen het basis-coschap van de herziene master.
“We proberen echt in gesprek te gaan met de studenten over de veehouderij”, vertelt Gerrit Koop, hoofd van het team Sustainable Ruminant Health. “Ze staan op verschillende manieren in het leven, sommigen hebben vooroordelen over hoe het binnen de veehouderij eraan toegaat." Koop geeft les in epidemiologie en herkauwersgezondheidszorg, met aandacht voor preventieve diergeneeskunde. Hij is cursusleider van het basis-coschap Landbouwhuisdieren. “Veel studenten stellen kritische vragen: over diergezondheidskwesties, dierenwelzijn en belasting van de leefomgeving. Dat is een mooi aanknopingspunt om met ze door te praten over toekomstperspectieven, en om ze na te laten denken over hun mogelijke rol als dierenarts binnen de landbouwtransitie. Dat proces vind ik heel leuk. Aan het einde van de cursus zeggen sommige studenten dat de landbouwhuisdierensector toch veel aantrekkelijker is dan ze dachten.”
Studenten vormen eigen visie
“De sector moet verduurzamen en dierenartsen spelen daarin een rol. Die rol kan dienend of leidend zijn”, zegt Adriaan Antonis. Hij heeft de opdracht rond de transitie van de veehouderij vormgegeven. De ene helft van de week onderzoekt hij de overgang naar duurzame voedselsystemen bij Wageningen Bioveterinary Research (WBVR), de andere helft is hij docent binnen het team Sustainable Ruminant Health bij de faculteit Diergeneeskunde. “Vanuit hun eigen normen en waarden denken studenten na over hoe deze transitie in de veehouderij vorm kan krijgen: ze vormen zelf hun visie rond veranderingen binnen de veehouderij. Daarna zijn ze veel beter in staat om te bepalen wat hun rol als dierenarts daarin kan zijn.”
Regenwater voor de koeien
Onderwijsboerderij De Tolakker speelt een belangrijke rol binnen de cursus. Ook daar liggen kansen voor verduurzaming, waarover studenten in kleine groepen nadenken en hun ideeën presenteren. Antonis: “De ideeën rond verduurzaming bij De Tolakker diepen we samen met de studenten uit. Laatst presenteerde een groepje het idee om De Tolakker volledig waterneutraal te maken: door regenwater op te vangen en te gebruiken als drinkwater voor de koeien. Ze verzamelden water uit de dakgoten en onderzochten dit bij de afdeling Infectieziekten en Immunologie bij Diergeneeskunde. Ze analyseerden de aanwezigheid van bacteriën in regenwater en speculeerden over het mogelijke risico voor de gezondheid van de koeien. De conclusie was dat er meer mogelijk is met regenwater op een kringloopbedrijf.”
Masterstudent Yoni Veldhuis deed zelf het basis-coschap Landbouwhuisdieren. Samen met andere studenten keek ze naar de kringloop waarin De Tolakker zich bevindt. “We liepen een week mee en wilden een relatief nieuwe manier bestuderen om mest af te zetten. We hebben verkend wat we op de onderwijsboerderij zouden kunnen met mest als we het scheiden in een dun en een dik deel, wat zijn dan de verschillen in bijvoorbeeld de stikstofniveaus? En wat gebeurt er met de grond als we dit uitrijden over de velden van De Tolakker?”
Ambassadeurs van de natuur
Veldhuis en haar medestudenten liepen een dag mee met bodemexpert Jorn Vernooij, die ze liet zien wat er onder de grond gebeurt en welke impact aarde heeft op de biodiversiteit in de omgeving rond De Tolakker. Veldhuis: “We keken hoe droog de grond was, op welke plekken water werd vastgehouden en hoeveel wormen in de grond zaten. Daarna ging het over onze rol als mens, als ’ambassadeurs van de natuur’. Hoe zorgen we ervoor dat de grond van optimale kwaliteit is, zodat wortelkanalen dieper de grond in kunnen schieten. Dan kan daar lucht bij komen en creëren we duurzaam land dat zichzelf in stand kan houden.”
Veldhuis heeft hierna besloten zich verder te verdiepen in duurzaamheid. “Het lijkt me leuk om als dierenarts bedrijven te helpen in de overgang naar duurzame landbouw. Het is fijn als boeren de motivatie hebben om te verduurzamen, maar daarbij moeten we letten op diergezondheid en dierenwelzijn. Ik wil voorkomen dat boeren ontmoedigd raken tijdens dat proces. Daarin hoop ik later als dierenarts een rol te kunnen spelen.”
Opnieuw vormgeven
Docenten Koop en Antonis zien het beiden terug in de evaluaties: net als zij zijn de studenten enthousiast over de opdracht. Op een praktische manier bevragen, veranderen en versterken zij de perspectieven van studenten en hun nieuwe inzichten nemen ze uiteindelijk mee naar het werkveld. Koop: “We proberen het huidige systeem niet in stand te houden, maar met onze kennis en kunde actief bij te dragen aan de weg naar meer duurzaamheid.”
Challenge based onderwijs
Bij challenge based onderwijs gaan studenten aan de slag met echte vragen uit de praktijk, zoals het verduurzamen van een veehouderij. Dat is complex en voor een oplossing zijn verschillende disciplines nodig. De opdracht is open, met voldoende ruimte voor creativiteit en het ontdekken en verkennen van nieuwe ideeën. De opdrachtgever geeft eventueel basisvoorwaarden en eisen mee waaraan het plan moet voldoen.
Studenten kunnen tijdens de challenge experts uit het onderwijs, bedrijfsleven en de overheid raadplegen. Studenten werken samen met de opdrachtgever in interdisciplinaire teams onder begeleiding van een coach. Hierdoor krijgen studenten niet alleen inhoudelijke kennis, ze doen ook professionele vaardigheden op die ze later in het bedrijfsleven nodig hebben.