Wat groeit er als je niets zaait?: kinderen onderzoeken biodiversiteit
Wat gebeurt er als je wat potten neerzet met alleen aarde erin? Het klinkt misschien als een gek experiment, maar dat is precies wat kinderen uit groep 6, 7 en 8 onderzoeken in Project Aanwaaiers, een citizen science-project geleid door Monique de Jager, ecologisch onderzoeker aan de Universiteit Utrecht. “Het is eigenlijk een soort verrassingstuin,” zegt ze lachend. “Elke school ontdekt iets anders.”
Scholen die meedoen aan Project Aanwaaiers ontvangen zakken met aarde en enkele potten. De leerlingen zetten de potten met aarde neer op het schoolplein, zonder iets te zaaien, en geven ze af en toe water. “Na zes weken maken de kinderen foto's en sturen die naar ons,” legt Monique de Jager uit. “We zoeken uit welke plantjes door de wind in de potten zijn geblazen en gegroeid. Het is heel simpel, maar het vertelt ons heel wat over hoe planten zich verspreiden en overleven.”
In totaal hebben we zestig verschillende soorten gevonden.
De reis van een zaadje
In tegenstelling tot dieren of mensen kunnen planten niet naar nieuwe plekken lopen of vliegen. Daarom gaan hun zaden voor hen op pad. De zaden worden meegeblazen door de wind, verspreiden zich door water of blijven zelfs plakken aan je schoenzolen. Hoe goed planten hun zaden kunnen verspreiden, bepaalt vaak of een plantensoort overleeft of juist verdwijnt. Maar nu de natuur in steden steeds meer versnipperd raakt, onderzoekt ecoloog De Jager of planten zich nog wel genoeg kunnen verspreiden om te blijven bestaan.
De gegevens die worden verzameld door de scholen helpen haar en andere collega’s hierbij. De onderzoekers krijgen inzicht in hoeveel zaden door de lucht reizen en wat dat zegt over de biodiversiteit in de omgeving. “We willen weten of er nog steeds genoeg zaden worden verspreid in steden, of dat de natuur in steden te versnipperd is geworden,” zegt De Jager. “Zo kunnen we gemeenten adviseren over waar meer vergroening nodig is.”
De resultaten zijn tot nu toe verrassend. Uit de eerste ronde met veertien scholen zijn meer dan duizend plantjes gegroeid. “In totaal hebben we zestig verschillende soorten gevonden,” zegt De Jager. “Vooral grassen, wilgen en paardenbloemen.”
Meer dan een natuurles
De Jager hoopt dat meer scholen in de provincie Utrecht zich gaan inschrijven. “Het kost niet veel, en het levert veel op,” zegt De Jager. “We dragen samen bij aan kennis die kan helpen om onze steden groener, gezonder en leefbaarder te maken.”
Het onderwijsdoel is net zo belangrijk. “We willen kinderen in contact brengen met zowel de natuur als de wetenschap,” benadrukt De Jager. “Via dit project leren ze hoe planten zich verspreiden – en dat groei tijd kost. Dat is een waardevolle les, niet alleen over planten, maar ook over geduld: je kunt het langzaamaan doen en nog steeds je doelen bereiken.”