Monumenten doen ertoe

Waarom en hoe doen monumenten ertoe? Prof. dr. Ann Rigney (Talen, Literatuur en Communicatie) schreef een blog over deze belangrijke vragen op de website van onderzoeksproject Remembering Activism: The Cultural Memory of Protest in Europe.

De Colonne Vendôme

Op 16 mei 1871 werd de Vendôme-zuil in Parijs op bevel van de Commune omver getrokken. Zoals uit het visuele archief blijkt, was de sloop van de zuil een enorme en plechtige onderneming waarin symboliek en materialiteit diep verstrengeld waren. Gezien de huidige golf van aanvallen op standbeelden die verband houden met racisme, geïnspireerd door de Black Lives Matter-beweging, laat deze gebeurtenis uit 1871 niet alleen zien dat monumenten belangrijk zijn, maar geeft die ook stof tot nadenken over de vraag waarom dat zo is.

Historisch onrecht

Het probleem met de zuil was niet alleen zijn betekenis, maar ook zijn materialiteit. Zijn dreigende aanwezigheid was een irritatie: beledigend. Monumenten als deze blijven waarden uitdrukken en hooghouden - van militarisme zoals in het geval van de Vendôme-zuil, van racisme in het geval van standbeelden van de Confederatie - en kunnen niet worden afgedaan als gezuiverde of 'mooie' relikwieën uit het verleden. Om ze intact en in situ laten is medeplichtig zijn aan het laten voortduren van historisch onrecht. Niet alleen in de abstracte zin, maar ook op een manier die fysiek binnendringt in de textuur van het openbare leven.