Jakob’s onderwijsbeelden

Koppen, poten en staarten in het verband

In 1911 werd Heinrich Jakob (beter bekend als professor H. Jakob) als hoogleraar vanuit Duitsland ingevlogen om studenten te onderwijzen in de Diergeneeskunde. Een van de zichtbare nalatenschappen van Jakob is een prachtige serie glasdia’s, inmiddels in goede handen bij het Universiteitsmuseum Utrecht (UMU), waarop Jakob en dierenoppasser Andries Veensma veelal staan afgebeeld in interactie met verschillende honden op de behandeltafel.

Een oude foto met hoogleraar Heinrich Jakob die een hond onderzoekt die op een tafel staat, geassisteerd door dierenoppasser Andries Veensma
Hoogleraar Heinrich Jakob, geassisteerd door dierenoppasser Andries Veensma.

Jakob gebruikte deze foto’s in zijn onderwijs om aan studenten te laten zien hoe je een patiënt onderzoekt, maar ook hoe patiënten er voor en na een behandeling uitzien en hoe je bijvoorbeeld een verband aanlegt bij een hond. Van de foto’s van honden in het verband hebben we een selectie gemaakt. Alle beelden zijn afkomstig uit de collectie Diergeneeskunde van het Universiteitsmuseum Utrecht.

Oude foto van een klein hondje met een voorpoot in het verband, die op straat staat en aan een lijn wordt vastgehouden.
Oude foto van een klein zwart hondje dat op een tafel staat en een achterpoot in het verband heeft.
Oude foto van een hond die op een tafel staat en zijn kop in het verband heeft.

Buiten

Het valt op dat de foto’s uit deze reeks allemaal buiten zijn gemaakt. De huisfotograaf van de faculteit Diergeneeskunde Bas Niemans, maakt vandaag de dag nog steeds patiëntfoto’s voor onderwijs- en onderzoeksdoeleinden, maar dan in een studio. “Omdat de techniek destijds nog niet zo lichtgevoelig was, werden foto’s buiten geschoten om zoveel mogelijk daglicht te vangen. De dieren moesten vanwege lange sluitertijden lang stilstaan om scherpe foto’s te krijgen. Tegenwoordig gebruiken we een studio met kunstlicht en zijn de mogelijkheden ten opzichte van toen bijna onbeperkt”, aldus Niemans.

Oude foto van een herdershond met zijn voorpoort in het verband

Sommige foto’s zijn op straat gemaakt. Charlotte Hartong, assistent conservator van het Utrechts Universiteitsmuseum, collectie Diergeneeskunde, kan dat beamen. Alle foto’s zijn volgens haar buiten, op en rondom het terrein aan de Biltstraat gemaakt.

Oude foto van hond op tafel met staart in het verband.

In Vetscience nr. 13 kun je nog een beeld vinden uit de serie glasdia’s van Jakob, zie: Zoek de verschillen: “De Oogspiegel”