“In onze onderzoekscommunity is data delen de norm”

Wat betekent Research Data Management in de praktijk van een onderzoeker? In deze reeks interviews door RDM Support delen onderzoekers hun ervaringen over verschillende aspecten van research data management. In dit interview, Publi prijs winnaar Niko Wanders over het delen van onderzoeksdata.

Welke weg legt een regendruppel af vanaf het moment dat deze de grond raakt totdat het de zee bereikt? Het is belangrijk te weten waar water is, maar ook waar het wegblijft. Hydroloog Niko Wanders wijdt zijn onderzoek aan deze droogtes, en hoe deze worden beïnvloed door mensen. Het doel: droogtes beter voorspellen. Met uitgebreide modellen is Niko in staat de weg van deze regendruppel te simuleren. Om deze modellen te maken heb je data nodig. Heel veel data.

Niko is onderzoeker hydrologische extremen bij de faculteit Geowetenschappen. “Bij onze vakgroep richten we ons op alle fenomenen die invloed hebben op droogte, zoals rivieren, grondwaterstanden en watertekorten, wereldwijd. We kijken met name naar de afgelopen vijftig jaar. Deze informatie gebruiken we om voorspellingen te doen. Deze simuleren we met hydrologische modellen, die gebaseerd zijn op reeds verzamelde data, afkomstig van allerlei instituten van over de hele wereld.”

Samen komen we verder

“Voor onze onderzoeken gebruiken wij publieke data van allerlei instituten. Over de hele wereld wordt data verzameld over neerslag, temperatuur, verdamping en nog veel meer. Wij gebruiken deze data als input om onze modellen mee te maken. Om ervoor te zorgen dat andere onderzoekers hier verder mee kunnen, maken we deze modellen en resultaten weer openbaar. Het delen van data is dan ook de norm in de hele global climate and hydrology community, want zo komen we samen verder.”

Onze data is afkomstig van allerlei instituten van over de hele wereld

Voor het delen van data zijn verschillende data repositories beschikbaar. Dit zijn tools om data op te slaan en te delen. Niko vertelt over DataverseNL, de open source data repository waar hij graag mee werkt. Felix Weijdema, vakspecialist bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht, begeleidt het publiceren van data via deze repository. “Het voordeel van DataverseNL is dat het in Nederland gehost wordt. Felix heeft mij geholpen bij het beschrijven van mijn data en het formuleren van geschikte zoektermen. Hij kijkt naar de data door de bril van een leek. Dat resulteert in een betere beschrijving en daarmee betere vindbaarheid.”

Voor het nabootsen van de weg die een regendruppel aflegt, is een heel arsenaal aan input data nodig: neerslagcijfers, hoogte van het land, grondsoort, noem maar op. Van een dataset van enkele honderden gigabytes kijkt Niko niet op. “Uit al deze data maken wij weer een nieuw product, bijvoorbeeld waterafvoer van een bepaald gebied, dat we vervolgens delen. Instanties zoals Rijkswaterstaat kunnen deze informatie gebruiken bij hun waterbeheer. Maar ook onze input data willen we graag openbaar maken. Omdat wij in ons vakgebied te maken hebben met zulke grote volumes aan data, moeten we soms uitwijken naar andere oplossingen. Dataverse is namelijk minder geschikt voor deze hoeveelheden. In mijn geval maak ik dan vaak gebruik van de data repository Zenodo.”

Geel gras

De waarde van zijn onderzoek werd afgelopen zomer ineens zichtbaar, toen Nederland kampte met extreme droogte. De media wist hem goed te vinden, en hij stond hen graag te woord. “Als je onderzoek plots zo actueel wordt, is het je taak als wetenschapper om te laten zien wat we hier doen aan de universiteit. Hoe relevant ons onderzoek is.” Niko legt uit: “Mensen gaan pas echt nadenken over droogte als ze het gras geel zien worden. Van die kans heb ik gebruik gemaakt door ze uit te leggen wat droogte is, waar het door komt en hoe klimaatverandering invloed heeft op de droogte in Nederland.”

Als je onderzoek plots zo actueel wordt, is het je taak als wetenschapper om te laten zien wat we hier doen aan de universiteit

Zijn mediaoptreden is niet onopgemerkt gebleven. Begin januari ontving Niko de UU-Publiprijs voor zijn bijdrage in de media het afgelopen jaar. De Publiprijs stelt de winnaar in staat een video te maken over zijn onderzoek. “In deze video wil ik graag laten zien hoe droogte ontstaat, en wat de impact ervan is.”

Love to share data

Je hoeft niet te wachten tot Niko’s video, mocht je meer willen weten over zijn onderzoek. Op 14 februari is Niko aanwezig bij het seminar van DataverseNL bij het Love-to-share-data-event van DANS. “Hier zal ik onder andere vertellen over mijn ervaring met Dataverse, maar ook wat wij in onze vakgroep doen en hoe onze globale modellen er uit zien. Ik vind het erg leuk om te vertellen over mijn onderzoek, en met name over het raakvlak tussen wetenschap en maatschappij. Dat is ook wat mij zo aanspreekt in mijn onderzoek. Voorlopig vermaak ik me hier nog wel!”

Meer informatie

Wil je meer informatie over het delen en publiceren van onderzoeksdata? Of kun je hierbij wat hulp gebruiken? Neem dan contact op met Research Data Management Support.