"Ik vond het erg bijzonder toen ik voor het eerst op de Groenlandse ijskap stond"

Fotoverslag van promovendus Maurice van Tiggelen over zijn veldwerk in Groenland

24 mei 2019

Met nauwelijks 150 inwoners is Narsarsuaq vooral bekend om zijn vliegveld, het enige in een straal van 500 kilometer, in de Tweede Wereldoorlog aangelegd door het Amerikaanse leger. En niet onbelangrijk: het vliegveld ligt slechts zo’n 50 kilometer van de Groenlandse ijskap, het doel van dit veldwerk. Het klimaat boven dit zuidelijkste stukje van de ijskap staat onder invloed van de warme noord Atlantische oceaan. Dat betekent relatief veel sneeuw in de winter, maar nog veel meer smelt in de zomer.

Turbulentiestation

In de recordzomer van 2012 smolt in totaal zelfs negen meter ijs, waarvan een meter binnen een paar dagen. Deze buitengewone smeltepisodes vinden hun oorsprong in sterke turbulente warmte-uitwisseling, die warme lucht hoger in de atmosfeer mengt met de koudere lucht vlak boven het smeltende ijs. Het blijkt erg lastig om dit proces goed na te bootsen met de huidige klimaatmodellen, mede omdat er maar weinig directe metingen zijn. Met het nieuwe turbulentiestation dat ik samen met Paul Smeets op de ijskap heb geïnstalleerd, meten we dit proces rechtstreeks.

Maurice van Tiggelen (blauwe jas) en Jason Box (oranje jas) installeren het turbulentiestation op de Groenlandse ijskap. Deze timelapse beslaat een totale periode van anderhalf uur.

Bijzonder weer

Ikzelf was een paar dagen vroeger gekomen, zodat ik nog wat tijd had om de omgeving te verkennen. Bij aankomst was het bijzonder weer: bijna 10 graden en geen wolkje aan de lucht. De warme skikleding en thermisch ondergoed bleek ik helemaal niet nodig te hebben. De omgeving was prachtig: lange fjorden met ijsbergen, omringd door besneeuwde bergtoppen. Het was ook erg rustig, zo voor de opening van het toeristenseizoen. Nadeel was wel dat het enige restaurantje en twee van de drie cafés van het dorp gesloten waren. Gelukkig was het kleine winkeltje wel open! We sliepen in het Narsarsuaq Hostel, dat de lokale gids Jacky speciaal voor ons opende.

Paul Smeets test het turbulentiestation voor vertrek naar de ijskap

Uitgestrekt

Op dinsdag 23 april zouden wij volgens de planning met de helikopter naar de ijskap vliegen. Helaas sneeuwde het die dag, waardoor we twee dagen extra hadden om alles nog een laatste keer te testen.

De helikopter is ingeladen en klaar voor vertrek

Donderdag was het zo ver! Ik vond het erg bijzonder toen ik uit de helikopter stapte en voor het eerst op de Groenlandse ijskap stond; wat de meeste indruk op mij maakte is hoe uitgestrekt de ijskap lijkt vanuit de helikopter, en al helemaal als je eenmaal op het ijs staat.

Blije collega’s van GEUS (Denemarken), als ze de helikopter zien aankomen

Ter plekke waren collega’s uit Denemarken al bezig met sneeuwmetingen, waarna ze ons hielpen met het installeren van ons station. Na een paar uur waren we weer terug in het dorp, en twee dagen later vierde ik Koningsdag in het vliegtuig tussen Groenland en Denemarken.