Hoe is het om als vluchteling te studeren aan de Universiteit Utrecht?

InclUUsion stelt vluchtelingen in staat te studeren aan de Universiteit Utrecht, maar wat moet je doen als je de reiskosten naar Utrecht niet kan betalen? Het Centre for the Humanities besloot te helpen en stelde een budget beschikbaar om de reiskosten van een aantal InclUUsion studenten te vergoeden. Elaheh (Ella) Akin en Asmahan Mahmoud maken als eerste gebruik van dit budget. Zij delen hun ervaringen als vluchtelingen in Nederland. Hoe is het om te studeren aan de universiteit via InclUUsion en wat zijn hun plannen en ambities voor de toekomst? Een gesprek met Hannah Peters.

Interesse in Gender Studies

We spreken Ella en Asmahan voordat ze die dag college hebben van het vak ‘Gender, ethnicity, and religion’. Allebei volgen ze cursussen in Gender Studies en zijn ze van plan zich aan te melden voor de onderzoeksmaster Gender Studies. “Toen ik begon met studeren aan de Universiteit Utrecht was ik van plan om een master in International Development te doen,” vertelt Asmahan. Zij is gevlucht uit Syrië, waar ze werkte met vrouwen en kinderen voor Unicef. Sinds afgelopen december woonde ze in verschillende asielzoekerscentra - of vluchtelingenkampen zoals Ella en Asmahan het noemen - in Nederland, en woont nu in een kamp in Almere.

Ella heeft een bachelordiploma in Wiskunde en Natuurwetenschap Voor Middelbare Scholieren. “Ik was maatschappelijk werker in Turkije en werkte met gevluchte families voor een internationale NGO, een partner van UNHCR. Ik was al bezig met het welzijn van vluchtelingen en leerde over het leven van vluchtelingen voordat ik er zelf een werd”. Ze is sinds afgelopen juli in Nederland met haar man en dochter, en woont nu samen met hen in een kamp in Arnhem.

Plannen veranderd

Voor zowel Asmahan als Ella wekte het volgen van cursussen Gender Studies interesse in het onderzoeksveld. “Het volgen van deze cursussen heeft mijn plannen compleet veranderd,” legt Asmahan uit. “Ik ben gepassioneerd over Gender Studies, en ik heb besloten om deze passie na te jagen”. Ella kan zich hierin vinden, en benoemt ook de positieve atmosfeer. “De studenten en de docenten zijn erg gastvrij”.

De studenten bij geesteswetenschappen zijn vaak erg geïnteresseerd in onze ervaringen, en willen weten wat ze kunnen doen om vluchtelingen te helpen

Leven in een ‘vluchtelingenkamp’

Asmahan en Ella hebben hun academische gemeenschap gevonden en voelen zich welkom in de colleges, maar geven aan dat het leven in de asielzoekerscentra (azc) moeilijk is. Ze moeten vaak verhuizen, en hebben geen eigen kamer. Asmahan spendeert zoveel tijd mogelijk buiten haar woning. “Ik sta op, neem mijn ontbijt mee, ga studeren in de computerruimte, ga naar de sportschool, begeleid activiteiten voor de vrouwen in het kamp, en keer terug naar mijn woonruimte om tien uur ‘s avonds, om dan snel te douchen en meteen naar bed te gaan. Studeren in mijn woonruimte is onhaalbaar, daarvoor zijn er te veel families die samenleven in een kleine ruimte”.

Ella maakt zich vooral zorgen om haar dochter. “Ik moet haar constant in de gaten houden, omdat mensen- zonder dit eerst aan mij te vragen- haar aanraken, of snoep aanbieden! Ik ben bang dat iemand misbruik van haar maakt. Ik wil niet iedereen verdenken, maar je moet voorzichtig zijn. Zoals ik eerder al zei, ik heb met vluchtelingen gewerkt, en ik weet wat voor dingen er gebeuren in de kampen. Ik kan haar geen moment uit het oog verliezen, en ik hoop dat we snel weg kunnen uit de vluchtelingenkampen”.

Naar de universiteit gaan is meer dan alleen onderwijs volgen.

Meer dan alleen college volgen

Het leven in een azc is geen gemakkelijke opdracht, en in staat zijn om het azc te verlaten is van groot belang. Ella legt uit dat naar de universiteit gaan meer is dan alleen onderwijs volgen. “Het helpt om uit het kamp te komen en het leven daarbuiten te ervaren. Helaas zijn veel families niet in staat om dit te betalen. Ik weet hoe demotiverend en deprimerend dit kan zijn. Soms neem ik mijn dochter mee, zodat ze nieuwe mensen kan ontmoeten, nieuwe plaatsen kan zien, en simpelweg in een hoopgevende omgeving kan zijn”.

Naast het volgen van colleges is het deelnemen aan het openbaar vervoer volgens Asmahan een goede manier om in aanraking te komen met de Nederlandse samenleving: “Doordat ik frequent naar Utrecht reis heb ik geleerd hoe het OV hier werkt: de NS-app op mijn telefoon, het leren van de vertrekschema's, en het gebruiken van de OV-chipkaart. Het klinkt misschien als niet zo veel, maar juist deze kleine dingen helpen om meer betrokken te raken bij de Nederlandse samenleving”.

Waar is de UU refugee office?

Het volgen van colleges aan de Universiteit Utrecht is niet zo makkelijk als een lokaal inlopen en gaan zitten. Een complex administratief systeem zorgt ervoor dat cursusadministratie soepel verloopt. Gelukkig kunnen studenten terecht bij het Studiepunt of het International Office wanneer ze ondersteuning nodig hebben bij administratieve zaken. Maar Studiepunt is voor studenten met een Nederlands paspoort, en het International Office is voor studenten met een buitenlandse nationaliteit, dus waar ga je heen als je daar ‘tussenin’ zit?

Asmahan beschrijft hoe ze probeert om iemand te vinden binnen de UU die haar kan helpen met dit soort problemen, maar “er is geen specifiek persoon om heen te gaan als vluchteling”. Ella beaamt dit: “We bevinden ons in een grijs gebied. We weten niet met wie we moeten praten over administratieve problemen die veroorzaakt worden door onze vluchtelingenstatus”. Hoewel er wel begeleiding beschikbaar is voor vluchtelingenstudenten binnen de universiteit, is de benodigde informatie of een persoon waarmee je kan praten moeilijk te vinden. Deze praktische problemen vragen om aandacht, maar beide studenten zijn het eens dat InclUUsion hen zo goed mogelijk probeert te helpen bij deze problemen.

Het belang van InclUUsion

Asmahan en Ella zijn het eens dat initiatieven zoals InclUUsion van levensbelang zijn voor het welzijn van vluchtelingen. Ella beschrijft dat ze niet alleen aan de universiteit studeert voor zichzelf, maar ook om de vrouwen om haar heen te inspireren. “Mijn dochter is mijn grootste motivatie. Ik wil dat ze trots is op haar moeder en dat ze ziet hoe ik mijn dromen najaag. Ik wil er actief aan werken om een betere wereld voor haar te creëren. En niet alleen voor haar, maar ook voor de andere kinderen en vrouwen in vluchtelingenkampen”.

Asmahan geeft aan dat het navolgen van haar academische carrière is verbonden met haar verlangen om anderen te helpen. “Mensen die niet in crisisgebieden hebben geleefd weten vaak niet hoe het er precies aan toe gaat daar. Ze hebben misschien een algemeen idee, maar van de details weten ze niet zo veel. Doordat ik in staat ben om over mijn ervaringen te praten met mijn medestudenten kan ik compassie en steun ontwikkelen. Door bewustzijn te creëren bij mijn medestudenten kan ik de vrouwen met wie ik woon ondersteunen”.

Steun voor studenten

Het Centre for the Humanities bedankt Ella en Asmahan voor het delen van hun ervaringen en hoopt dat ze succesvol hun academische carrières kunnen navolgen.

Het kunnen betalen van openbaar vervoer is essentieel om te kunnen studeren aan de universiteit. Voor studenten als Ella en Asmahan kan een budget zoals dat van het CfH het verschil maken. Het CfH hoopt andere organisaties, zowel binnen als buiten de Universiteit Utrecht, te motiveren om InclUUsion studenten te steunen door financieel bij te dragen aan hun OV kosten. Een ogenschijnlijk kleine maar verrassend significante bijdrage voor deze studenten.