Haai-alarm! en Het tietenlied als bron van wetenschappelijk onderzoek

Op een onbewoond eiland, Baas van het journaal en Het tietenlied, maar ook Bewegen is gezond en Haai-alarm! zijn niet alleen geliefde Kinderen voor Kinderen liedjes maar nu ook bron van wetenschappelijk onderzoek. Letterkundigen Feike Dietz en Laurens Ham starten in november 2019 het eerste wetenschappelijke onderzoek naar het kinderliedjesprogramma Kinderen voor Kinderen. Ter gelegenheid van de veertigste editie kijken de onderzoekers met name naar de manier waarop de thematiek en muziekstijl van dit kinderproject door de tijd heen zijn veranderd.

Veranderende beelden van het Nederlandse kind

“We belichten in het project hoe het beeld van kinderen dat in Kinderen voor Kinderen wordt neergezet zich sinds 1980 heeft ontwikkeld”, licht Feike Dietz toe. “We gaan daarbij in op de teksten, maar ook op de muzikale kenmerken en op de choreografieën en bijbehorende (televisie)beelden. Zo is er aandacht voor de rollen die aan jongens en meisjes worden toegeschreven, voor de verhouding tussen volwassenen en kinderen en voor thema’s als gezondheid en werkdruk. De maatschappelijke en politieke veranderingen van de laatste veertig jaar nemen wij daarbij mee.”

Activisme toen en nu

Bijzondere aandacht gaat uit naar de activistische thema’s die Kinderen voor Kinderen vanaf het begin heeft aangesneden. Laurens Ham: “Het koor heeft zich in de loop van de jaren onder meer uitgesproken tegen globale ongelijkheid, dierenleed, discriminatie en onverantwoord energiegebruik. Wij onderzoeken of er een verschuiving waarneembaar is in het activisme door de jaren heen, zoals een toenemend accent op klimaatactivisme.”

Stemmen van kinderen en volwassenen

Kinderen voor Kinderen geeft zowel kinderen als volwassenen het woord. Van oudsher leveren de kinderen de thema’s aan, die vervolgens door volwassen auteurs in een liedje worden omgezet. In dit programma kun je dus beluisteren hoe kinderen over zichzelf denken, en hoe volwassenen over kinderen denken.

Kinderen voor Kinderen Marathon

Onder de titel ‘Kinderen voor Kinderen Marathon’ worden de resultaten van het onderzoek het komende jaar gepubliceerd op de website van De Groene Amsterdammer. In twaalf maandelijkse stukken belichten de onderzoekers telkens één deelthema. In november 2020, rond de lancering van Kinderen voor Kinderen 41, zal een artikel in De Groene Amsterdammer verschijnen waarin de resultaten zijn bijeengebracht. De introductie op het project (over ongezond eten) en het eerste stuk (over het thema dromen) zijn inmiddels al online te vinden.

Bundeling van onderzoeksthema’s

Onderzoekers Feike Dietz en Laurens Ham, beide werkzaam als letterkundige bij de opleiding Nederlandse taal en cultuur, bundelen voor dit project twee onderzoeksthema’s: jeugdcultuurstudie en popmuziekstudie. Met name het laatste onderzoeksthema is in het Nederlandse onderzoek nog onderbelicht: vooral naar Nederlandstalige muziek is tot nog toe vrij weinig wetenschappelijke aandacht uitgegaan.