"Doe het voor de planeet - én voor je portemonnee!"
Duurzaamheidsscans voor dierenartsenpraktijken
Sinds ruim een jaar zet een groep bevlogen diergeneeskundigen zich in voor verduurzaming van de veterinaire sector. Hans Nieuwendijk is de voorzitter van stichting De Groene Veterinair. “Er gebeurt ontzettend veel! Wij willen ervoor zorgen dat we van elkaar leren, dat we elkaar motiveren. Want eerlijk is eerlijk: in vergelijking met de humane gezondheidszorg moeten we als dierenartsen nog wel een beentje bijtrekken.”
“Als ik begin over ideeën om te verduurzamen, krijg ik van dierenartsen nog te vaak verbaasde blikken”, zegt Hans Nieuwendijk. “De wil is er wel. Maar het moet in alle drukte vooral niet te veel moeite kosten. Of het nu gaat om het vervangen van tl-buizen door ledlampen in de praktijkruimte, hergebruik van medische hulpmiddelen om afval te voorkomen, of vermindering van gebruik van broeikasgassen, zoals isofluraan [damp die gebruikt wordt bij de narcose, red.] voor anesthesie.”
Gemakkelijk verminderen
Nieuwendijk studeerde zelf diergeneeskunde en gaf dertig jaar les in anesthesie. Hij ontdekte dat een forse vermindering in uitstoot van broeikasgas is te realiseren. “We gebruiken isofluraan in de diergeneeskunde uit gewoonte echt te gemakkelijk. Soms is het überhaupt niet nodig voor een simpele ingreep, of we kunnen een middel ook via een injectie toedienen. Dat doen we ook als een collega in de praktijk zwanger is en je isofluraan om die reden niet wilt gebruiken in de praktijk. Daarnaast kun je de toediening van zuurstof verlagen. Ik denk dat we als sector gemakkelijk vijftig procent kunnen verminderen.”
Aarde leefbaar houden
In de humane geneeskunde worden forse stappen gezet om de ecologische voetafdruk te verkleinen, aldus Nieuwendijk. Zo kijken verschillende ziekenhuizen aandachtig of zij hun afval kunnen verminderen en recyclen. “Eerder ging alles als ‘vervuild afval’ eerst een gele container en vervolgens de verbrandingsoven in. Doodzonde.” Nieuwendijk is in gesprek met de bedrijven die gespecialiseerd zijn in recycling van afvalstromen uit humane ziekenhuizen en huisartsenposten, om te zien of ze ook iets voor de veterinaire sector kunnen betekenen. En hij kijkt of je bepaalde materialen bij operaties, zoals bepaalde ‘wegwerpartikelen’, niet vaker dan één keer kunt gebruiken. “We willen de aarde leefbaar houden en onze footprint is echt te groot. Maar ik weet ook dat dierenartsen van nature heel zuinig zijn.” Lachend: “Laten we die kwaliteit vooral benutten!”
Andere dierenartsen inspireren
Zijn kompanen binnen het bestuur van de Groene Veterinair zijn Sandra Haven-Pross en Anton Fennema. Haven-Pross werkt als lector bij de Aeres Hogeschool in Dronten, en wijst onder meer op het belang van aandacht voor duurzaamheid in de opleiding van dierenartsen en paraveterinairen. Ook bij de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht mag er wel wat meer aandacht komen voor duurzaamheid, vindt zij. Anton Fennema kreeg in 2021 van AniCura de “Sustainability Award”, de gouden kwispel. Hij heeft honderdvijftig zonnepanelen op het dak van de praktijk laten leggen, scheidt afval fanatiek en een deel van de grond voor zijn praktijk wordt beheerd door het Hoekschewaards Landschap voor meer biodiversiteit - er staat onder meer een torenvalkkast en een insectenhotel. Fennema heeft het gebruik van isofluraan sterk verminderd en voor het einde van het jaar gaat de praktijk van het gas af. Hij hoopt dat dit andere dierenartsen zal inspireren.
Behoefte aan concrete tips
In opdracht van De Groene Veterinair voeren studenten momenteel een duurzaamheidsscan bij dierenartspraktijken uit. De bestuursleden gaan zelf ook de boer op. “In juni waren we bij het Utrecht Vet Event in de Utrechtse Jaarbeurs”, zegt Nieuwendijk. “Een gigantisch evenement met zo’n duizend bezoekers.” In de gesprekken die hij voerde, viel hem weer op hoeveel behoefte dierenartsen hebben aan concrete tips. Bijvoorbeeld als zij hun praktijk gaan verbouwen en willen weten hoe ze dat zo duurzaam mogelijk kunnen doen. “Ik begrijp dat wel. In andere landen zijn er al organisaties die verder zijn dan de Groene Veterinair. Onze website moet een soort vraagbaak worden, een plek waar we de kennis bundelen. En wie ons hierbij wil helpen, is van harte welkom.”
Samen praktijken ondersteunen bij verduurzaming
Stichting ‘De Groene Veterinair’ werkt samen met verschillende partijen, zoals farmaceuten, groothandels als Covetrus, de KNMvD, Dactari, ketens als Evidensia, AniCura, CVS, opleidingsinstituten als Aeres Hogeschool, Yuverta en Curio. Er zijn ook meerdere zelfstandige practici aangesloten. Samen willen ze gecoördineerd praktijken ondersteunen bij verduurzaming. De uitdagingen op milieugebied zijn talrijk en soms best ingewikkeld. Voorzitter Hans Nieuwendijk: “Het is zeker niet de bedoeling om te komen tot nieuwe regelgeving of dwingende afspraken. Alles gebeurt op basis van vrijwilligheid en vooral vanuit het besef dat er nú iets moet gebeuren. Daar gaan we voor!”