Anatomieonderwijs diergeneeskunde

Zoek de verschillen

Twee foto's naast elkaar van een anatomie practicum diergeneeskunde. Een uit 1878 en een uit 2015.
Een anatomiepracticum bij de faculteit Diergeneeskunde.

Karkas
Docent Albertus Verhaar – rechts, in het zwart, in beeld- geeft rond 1878, een groep Diergeneeskunde studenten anatomie practicum aan de hand van een paardenkarkas. Honderdzevenendertig jaar later geeft docent Marijke Hoogendoorn op een zelfde manier anatomie practicum aan de hand van een runderkarkas. Hoewel het lijkt alsof de tijd heeft stilgestaan, is dat niet zo! In 1878 kregen studenten anatomie onderwijs via hoorcolleges en aan de hand van een paardenkadaver. Vandaag de dag leren studenten via e-learnings, preparaten en werkcolleges die hen voorbereiden om zelf (een groot deel) van het kadaver te ontleden. Om proefdiergebruik in het onderwijs te verminderen is sinds twee jaar ook het runderkarkas, op de rechter foto, vervangen door doodgeboren kalveren en preparaten.

Groepsportret tijdens een anatomie practicum in de Veeartsenijschool, circa 1878. De studenten roken pijp en dragen bolhoedjes. Ze poseren voor een karkas.
Groepsportret tijdens een anatomiepracticum in de Veeartsenijschool, circa 1878. | Beeld: Universiteitsmuseum Utrecht, collectie Diergeneeskunde, inv.nr. UMD-10225

Bolhoedjes en blonde paardenstaarten
Een opmerkelijk verschil tussen de studenten uit 1878 en 2015. Bolhoeden werden veel gedragen door de toenmalige studenten Diergeneeskunde. Zij lieten daarmee zien dat zij zichzelf niet (meer) tot de ‘lagere standen’ rekenden zoals zij werden gezien in de begintijd van de Diergeneeskunde, toen er door de overheid, voornamelijk boerenzonen, werden gerekruteerd om Diergeneeskunde te gaan studeren in de stad. Destijds ook wel de ‘veebonken’ genoemd. Lees meer over het studentenleven uit deze tijd in het boek ‘Tussen beesten en feesten’ (uitgave D.S.K. Utrecht, 2002)

Diversiteit
Op de foto uit 1878 is de diversiteit ver te zoeken. Een wonderlijke overeenkomst met de foto uit 2015 maar dan andersom! Gelukkig komt daar langzaamaan verandering in en werkt de Universiteit Utrecht actief aan een diverse studentenpopulatie op alle gebieden.

Drie studenten en een docent staan voor een runderkarkas. De docent wijst naar het karkas.
Marijke Hoogendoorn, winnaar van ‘Docenttalent 2014-2015’ geeft anatomieonderwijs aan een groepje diergeneeskundestudenten op de faculteit Diergeneeskunde, in 2015. | Beeld: Kees Rutten.

Roken tijdens practicum
Vandaag de dag zou dit ondekbaar zijn. In de 19e eeuw was dat heel normaal en hielp het om de geur van het karkas te maskeren tijdens het onderwijs.

Vieze handen?
Na een aantal dagen kunnen er micro-organismen gaan groeien op een karkas, zeker als het maagdarmstelsel wordt geopend. Mogelijk fixeerde men in 1878 het karkas met alcohol om het aantal ziektekiemen terug te dringen. Tegenwoordig wordt er niet meer gefixeerd en gebruiken we wegwerphandschoenen om veilig te werken.