Groot onderzoeksproject tegen fiscaal misbruik en witwassen van start
Utrechtse economen leiden krachtenbundeling Europese toponderzoekers
Onder leiding van prof. Brigitte Unger van de Universiteit Utrecht is deze maand het grote Europese onderzoeksproject COFFERS van start gegaan om fiscaal misbruik en het witwassen van geld in de Europese Unie tegen te gaan. Het vermoeden is dat de Europese landen door dit soort praktijken vele miljarden euro’s aan belastinggeld mislopen. Ultiem doel van de onderzoekers: een rechtvaardig belastingsysteem.
“Op dit moment weet niemand hoeveel belastinggeld landen mislopen door belastingontwijking en witwassen. Wij vermoeden dat het binnen de EU om honderden miljarden euro’s gaat. In dit onderzoeksproject zullen wij die omvang bepalen en onderzoeken en meten in hoeverre de onlangs ingevoerde nieuwe belastingregelgeving effectief is. Op basis daarvan doen we voorstellen voor verbeteringen”, aldus Brigitte Unger, hoogleraar Economie van de Publieke Sector aan de Universiteit Utrecht. Samen met dr. Joras Ferwerda uit haar groep stond zij aan de basis van COFFERS.
Veranderingsproces
Door de economische crisis van de afgelopen jaren hebben landen veel meer oog gekregen voor de schade van ‘fiscaal lekken’. Daarom ontwikkelden de OESO, EU en de individuele lidstaten van de EU gezamenlijk nieuwe belastingregelgeving, die in de afgelopen jaren is ingegaan. COFFERS (schatkist) sluit op deze ontwikkeling aan. Unger: “Veel bestaande kennis op het gebied van belastingen is nu achterhaald. We zitten in een groot veranderingsproces en onderzoek en het delen van nieuwe kennis kunnen een belangrijke rol spelen in het succes hiervan.”
Gaten in wetgeving
Bedrijven en hun belastingadviseurs zijn voortdurend op zoek naar ‘gaten’ in de wetgeving om zo min mogelijk belasting te hoeven betalen, licht Unger toe. Daarnaast zijn criminelen steeds op zoek naar mogelijkheden om hun illegale inkomsten wit te wassen. Bijvoorbeeld ‘brievenbusmaatschappijen’ spelen hierin waarschijnlijk een grote rol. Daarom is ook gezamenlijke wetgeving en opsporing door landen van groot belang, legt Unger uit. “Denk aan het automatisch delen van informatie, zoals buitenlandse bankrekeningen.”
Rechtvaardig belastingsysteem
Het ultieme doel van de betrokken onderzoekers is een rechtvaardig belastingsysteem. Unger: “Door slim gebruik te maken van gaten in de wetgeving en opsporing, weten vaak juist de grootverdieners en criminelen belasting te ontwijken en lopen overheden miljarden euro’s mis. Met COFFERS dragen wij bij aan het vergroten van de belastinginkomsten van de EU-lidstaten, waardoor de financiële problemen van veel landen worden verlicht.”
Specialist witwassen
Als specialist op het gebied van witwassen en crimineel gedrag van bedrijven, weet ze echter dat het volledig dichten van alle gaten een illusie is. “Bepaalde belastingadviesbureaus leven van het voortdurend zoeken naar constructies om belasting te ontwijken en geld wit te wassen. De regelgeving loopt daar altijd achteraan. Maar met COFFERS willen we wel instrumenten ontwikkelen om dit soort praktijken zo snel mogelijk op te sporen en aan te pakken.”
COFFERS
COFFERS is een samenwerking van de Universiteit Utrecht samen met acht internationale partners, waaronder het gerenommeerde Britse Tax Justice Network, de Copenhagen Business School en City University London. Het project heeft een looptijd van drie jaar en een totale omvang van 5 miljoen euro. Het wordt gefinancierd door Horizon 2020, het grootste onderzoeksprogramma van de Europese Unie.