Quickscan Sociale Veiligheidsbeleving NS door USBO

Jasmijn van Harten en Stephan Grimmelikhuijsen (USBO Advies) hebben in opdracht van de Nederlandse Spoorwegen (NS) de veiligheidsbeleving van het operationeel personeel van de NS onderzocht. Zij deden dat door middel van een korte vragenlijst (de Quickscan Sociale Veiligheidsbeleving). Deze quickscan werd uitgevoerd in het licht van maatregelen die zijn afgesproken door de overheid, ProRail, NS en vakbonden naar aanleiding van diverse geweldsincidenten tegen NS personeel. Het ging daarbij om maatregelen als extra ondersteuning op de trein op risicomomenten, gebiedsagenten op grote stations, extra beveiligers en meer camera’s. 

Hieronder volgen de belangrijkste conclusies van het onderzoek. 

Conclusies

• Operationeel NS-personeel voelt zich redelijk veilig
  Het operationeel personeel (zoals conducteurs en machinisten) voelt zich relatief veilig en is er weinig sprake van vermijdingsgedrag, zoals omlopen op het station of het vermijden van een onveilige situatie in de trein. Wel is er een groot verschil waarneembaar tussen veiligheidsgevoelens overdag en in de avond of nacht. Tijdens de late diensten voelt men zich een stuk onveiliger dan gedurende dag.
   
• Met name angst voor verbaal geweld, minder voor fysiek geweld
  We hebben gevraagd naar of men de komende twaalf maanden denkt te maken te krijgen met drie typen bedreiging/geweld. Het operationeel NS-personeel verwacht met name verbale bedreigingen. In mindere mate denkt men fysiek bedreigd te worden en in nog mindere mate verwacht men daadwerkelijk een fysieke aanval tijdens de dienst.
   
• Onveiligheid met name ervaren door “frontlinie” medewerkers
  Uit de resultaten blijkt dat medewerkers die het meest frequent klantcontact hebben (Hoofdconducteurs en medewerkers Veiligheid en Service) hebben vaak iets hogere scores op vermijdingsgedrag of onveiligheidsgevoelens. Hierbij dient aangetekend te worden dat de verschillen niet extreem afwijken van andere personeel, zoals machinisten of ticketmedewerkers.
   
• Weinig vermijdingsgedrag op stations en in treinen
  Op de vraag of medewerkers tijdens het werk omlopen om onveilige situaties op de stations of in de treinen te vermijden, antwoorden de meesten ontkennend.

Vervolgonderzoek

In totaal zijn alle 8373 operationele NS medewerkers benaderd. Daarvan hebben er 1946 de vragenlijst ingevuld en de resultaten van het onderzoek zijn onlangs gepresenteerd aan de NS directie, vakbonden en OR. De NS wilt graag verder met onderzoek naar veiligheidsbeleving en wil onder andere weten of de eerder genoemde maatregelen de gewenste effecten hebben. Een voorstel voor vervolgonderzoek van USBO Advies ligt op dit moment bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.